Thánh Giu-se Mê-chi-ô Sam-pê-rô Xuyên
(MELCHIOr garcia SAMPEDRO- XUYÊN)
Giám mục dòng Đa minh (1821-1858)
I. TIỂU SỬ
Hãy nhìn khuyết điểm của tha nhân để sửa mình.
Thánh Melchior Garcia Sampedro - Xuyên sinh ngày 26-4-1821 tại Arrojo, tỉnh Oviedo, nước Tây Ban Nha. Gia đình thuộc dòng dõi quý tộc, nhưng đã sa sút đến chỗ nghèo khổ.
Năm 21 tuổi, thầy Sampedro học thần học ở Chủng viện Oviedo. Ba năm sau, thầy xin vào dòng Đa Minh để được đi truyền giáo. Sau năm tập, thầy tuyên khấn và chuẩn bị thụ phong linh mục ngày 29-5-1847. Đến Manila, cha Sampedro xin và được cử đến Việt Nam vào tháng 02 năm 1849. Từ nay cha có tên mới là Xuyên.
Tháng 3 năm 1850 cha Xuyên được Đức cha Sanjurjo - An đặt làm Giám đốc chủng viện ở Cao Xá. Tháng 7, cha được chọn làm đại diện giám tỉnh. Cha Xuyên cho in nhiều tập sách giáo lý nhỏ cho giáo hữu và quan tâm truyền giáo cho lương dân.
Năm 1852, Đức cha An đã chọn cha Sampedro làm giám mục phó. Lễ tấn phong cử hành long trọng ngày 16-9-1855 tại Bùi Chu. Nhiệt tình với sứ vụ, Đức cha Xuyên đặc biệt cổ võ phong trào Thánh Nhi. Riêng năm 1855, địa phận Trung có 35.349 trẻ được rửa tội
Cuộc bách hại gia tăng, thánh Sanjurjo-An chịu tử đạo ngày 20-7-1857. Dù bị ra giá cao cho ai bắt được, nhưng Đức cha vẫn lén lút đi thăm các họ đạo vào ban đêm. Đề phòng giáo phận sẽ không có chủ chăn, Đức cha Xuyên đã chọn cha Valentino - Vinh làm giám mục phó. Lễ tấn phong của vị giám mục gậy tre mũ giấy đã được cử hành âm thầm vào ban đêm tại nhà một giáo dân ở Ninh Cường.
Ngày 08-7-1858 tại Kiên Lao, Đức cha Xuyên bị bắt cùng hai chú giúp lễ Nguyễn Tiệp và Mai Hiến. Sau 20 ngày trong ngục, Đức cha lãnh án lăng trì ngày 28-7-1858. Trên đường ra pháp trường Bảy Mẫu, Đức cha một tay cầm sách nguyện, một tay giơ cao ban phép lành cho dân chúng. Tuy nhiên cũng có kẻ lấy bùn ném vào ngài.
Sau khi hai cậu Tiệp và Hiến đón nhận phép lành của Đức cha, ngài đã chịu án trảm quyết. Thi thể Đức cha được chôn dưới một hố sâu. Thủ cấp thì bêu nơi công cộng ba ngày. Đến sau các giáo hữu đưa thi hài Đức cha về an táng tại Phú Nhai. Năm 1888, thi hài ngài được dời về quê hương Oviedo, nhưng tay phải thì để lại Bùi Chu, còn tay trái được đưa về Manila.
Ðức Giám mục Sampedro - Xuyên được suy tôn lên bậc chân phước ngày 29-4-1951 và được tôn phong hiển thánh ngày 19-6-1988.
Trích sách "Hạnh Các Thánh Tử Đạo Việt Nam"
Biên soạn: Hội đồng Giám mục Việt Nam
II. Cầu nguyện
Bạn thân mến, đã có lúc nào trong cuộc đời bạn cảm thấy mình bị oan ức, khi ấy bạn đã gào thét trong đêm để cho trời cao đất thấp hiểu thấu cõi lòng bạn vì không ai hiểu bạn chưa? Lúc ấy, bạn cảm thấy bế tắc, bạn muốn bỏ cuộc, bạn tối tăm và muốn sụp đổ không? Bạn hãy dừng lại ! Hãy chiêm ngắm cuộc đời thánh Giu-se Sam-pê-rô Xuyên và cầu nguyện với ngài, để bạn biết phải làm gì và rút ra bài học nào cho mình.
Cha Sam-pê-rô Xuyên sinh ngày 26/4/1821 tại Sam-pê-rô A-rô-đô, Tây Ban Nha. Sau khi đậu Tú tài Thần học, năm 24 tuổi (1845), cậu xin vào tu trong Dòng Ða Minh tại O-ca-na. Ngày 16/8/1846 cậu được khấn dòng. Ngày 29/5/1847 được thụ phong linh mục và tình nguyện đi truyền giáo. Khi tới Ma-ni-la, cha Sam-pê-rô đảm nhận công việc dạy học một thời gian ngắn. Sau đó cha được đi truyền giáo ở Bắc Việt như lòng ước nguyện. Ngày 28/2/1849 cha tới Ðông Xuyên. Cha được đức cha đặt tên là Xuyên, tên của con sông và dân làng.
Cha Sam-pê-rô Xuyên hết lòng chu toàn bổn phận. Cha có tinh thần khắc khổ, ham thích cầu nguyện và ăn chay hãm mình.
Ngày 01/9/1855, cha Sam-pê-rô được phong giám mục, tại Bùi Chu. Dù làm đầu địa phận, đức cha Sam-pê-rô thường xin các cha khác chỉ vẽ các sai lỗi của mình và luôn nhận mình là một tội nhân trước mặt mọi người. Đức cha có lòng kính mến Ðức Mẹ cách riêng, ngài thường khuyên nhủ mọi người yêu kính Ðức Mẹ.
Ngày 07/7/1858, đức cha bị bắt cùng với hai chú Ðô-mi-ni-cô Tiệp và Ðô-mi-ni-cô Hiên tại Kiên Lao.
Khi bị bắt, các quan tra hỏi và buộc tội nhiều điều. Các quan buộc cho ngài ba thứ tội: một là lén lút giảng đạo đã bị cấm, hai là bí mật kêu tàu ngoại quốc đến và ba là thủ lãnh của một đảng phản loạn. Ðức cha Sam-pê-rô hiên ngang nhận điều thứ nhất, còn hai điều buộc tội kia ngài nhất mực phản đối. Tuy nhiên, dù biện hộ thế nào các quan cũng khép án như vậy. Bản án của các quan tỉnh Nam Ðịnh được vua Tự Ðức phê lại rằng: “…Tên nghịch này đã lập đảng và đứng đầu nên tội ra nặng thêm… Phải coi hắn là đầu đảng nghịch và chiếu theo luật pháp thì phải xử phân thây. Ðầu phải bêu ba ngày rồi bỏ xuống sông để mọi người biết rõ lề luật…”
Thế là đức cha Sam-pê-rô bị trói chân tay vào các cọc và bị lý hình lấy một tấm gỗ đè trên ngực. Năm tên đao phủ cầm búa bổ xuống chân cha mười hai nhát như bổ củi, máu chảy lai láng, đau nhức tận xương tủy. Lý hình tiếp tục bổ bảy tám nhát để chặt tay cha. Lý hình lại bổ thêm mười lăm nhát chặt đứt đầu và lấy dao mổ bụng cha. Cuối cùng, các phần thân thể được vất xuống hố, lấp đất và cho voi đạp lên. Còn đầu của cha bêu ở trên cửa phía nam của thành Nam Ðịnh hai ngày, rồi bị đập nát thành mảnh vụn và quẳng xuống sông.
Đức cha Bê-ri-ô Ô-choa kết thúc bài tường thuật về cuộc tử đạo hết sức anh hùng của ðức cha Sam-pê-rô như sau: "Cuộc tử đạo và tuyên xưng đức tin của ngài đã làm cho nhiều người trở lại đạo hơn nhiều năm làm việc giảng đạo".
Vâng, ở đâu đó trong cuộc đời này, những chuyện oan ức vẫn thường xảy ra. Có những chuyện giáo dân kêu oan đến nhà chức trách, nhưng oan vẫn hoàn oan… Theo Chúa Ki-tô có lẽ chúng ta cũng chẳng đi ra khỏi con đường thập giá của Chúa. Hãy vững tin như thánh Giu-se Xuyên, đối thoại, làm chứng và đón nhận tất cả vì danh Chúa để được phúc tử đạo.
Lạy Chúa Giê-su nhân từ, con xin chịu đựng tất cả vì danh Chúa, dù có đau khổ hay phải bỏ mình, dù phải chịu đóng đinh đi chăng nữa. Con sẽ đón nhận tất cả và vâng theo ý Chúa. Con sẽ khoan dung với người lầm lỗi, sẽ cảm thông chứ không hống hách, sẽ thứ tha chứ không chấp nhắt…
Xin cho con nghiệm ra rằng, đau khổ là liều thuốc chữa lành con. Mỗi ngày con sẽ gần Chúa hơn. Khi con yếu đuối, Chúa là sức mạnh; khi con buồn sầu, Chúa là nguồn an ủi; khi con bị tai ương, bị vu oan, Chúa là nguồn hạnh phúc của con.
Con dâng Chúa nỗi đau không người hiểu thấu của con. Xin cho con cùng Chúa lên núi sọ, để con được vinh quang với Chúa. Amen