Trong bài giáo lý về tuổi già hôm 27/4/2022, Đức Phanxicô tiếp tục bàn về mối tương quan giữa tuổi trẻ và tuổi già, dựa trên câu chuyện Thánh Kinh trong sách Rút về bà Naomi và cô Rút, về mẹ chồng và nàng dâu. « Tôi mời gọi anh chị em tái khám phá sách Rút ! Đặc biệt trong việc suy niệm về tình yêu và trong việc dạy giáo lý về gia đình », ngài nói.
Đức Thánh Cha cho thấy mối tương quan này trong sách Rút : « Cuộc sách ngắn này cũng chứa đựng giáo huấn có giá trị về giao ước của các thế hệ : nơi mà tuổi trẻ cho thấy họ có khả năng khôi phục nhiệt huyết cho tuổi trưởng thành – đây là điều thiết yếu : khi tuổi trẻ khôi phục nhiệt huyết cho người già – và là nơi tuổi già khám phá mình có khả năng khơi lại tương lai cho tuổi trẻ bị tổn thương ». Ngài nói tiếp : « Và trong sách này, Rút chấp nhận mẹ chồng của mình và làm cho bà ấy hồi sinh, và cụ bà Naomi chủ động mở ra tương lai cho Rút, thay vì hạn chế bản thân vào việc hưởng thụ sự nâng đỡ của cô. Nếu người trẻ mở ra cho lòng biết ơn về những gì họ đã nhận được, và người già chủ động khơi lại tương lai của mình, thì không gì có thể ngăn cản sự nở rộ của các phúc lành của Thiên Chúa giữa các dân tộc ! »
Đức Thánh Cha cũng đưa ra lời khuyên liên quan các bà mẹ chồng/mẹ vợ : « Hôm nay, chúng ta hãy nghĩ về cảm giác khá phổ biến rằng mẹ chồng/mẹ vợ càng xa càng tốt. Không ! Bà là một người mẹ, bà là người lớn tuổi. … Hãy nhìn kỹ mối tương quan mà anh chị em có với mẹ chồng/mẹ vợ : đôi khi họ hơi đặc biệt, nhưng họ đã là mẹ của vợ/của chồng anh chị em, họ đã cho bạn mọi thứ. Ít nhất chúng ta nên làm cho họ hạnh phúc, để họ vui vẻ bước vào tuổi già. Và nếu họ có lỗi nào, chúng ta nên giúp họ sửa nó. Và với các bà mẹ chồng/mẹ vợ, tôi nói : hãy cẩn thận với miệng lưỡi của mình, bởi vì lạm dụng nó là một trong những tội lỗi nặng nhất của các bà mẹ chồng/mẹ vợ. »
Dưới đây là bài giáo lý của Đức Thánh Cha :
Anh chị em thân mến, chào anh chị em !
Hôm nay, chúng ta sẽ tiếp tục suy tư về người già, về ông bà, về tuổi già – từ ngữ có vẻ xấu nhưng không phải, người già thật tuyệt vời, họ rất đẹp ! Và hôm nay, chúng ta sẽ để mình được soi sáng bởi cuốn sách Rút tuyệt vời, một viên ngọc quý của Thánh Kinh. Dụ ngôn về cô Rút làm sáng tỏ vẻ đẹp của các mối quan hệ gia đình : được tạo ra bởi mối tương quan của một đôi vợ chồng, nhưng vượt xa nó. Các mối quan hệ yêu thương có khả năng mạnh mẽ như nhau, trong đó sự hoàn hảo của khối đa diện của các tình cảm cơ bản vốn tạo nên ngữ pháp tình yêu của gia đình được tỏa sáng. Ngữ pháp này mang lại nhựa sống quan trọng và sự khôn ngoan sinh sản cho việc tập hợp các mối tương quan xây dựng cộng đồng. Liên quan đến sách Diễm Ca, sách Rút giống như tấm kia trong cuốn sách gập hai tấm về tình yêu hôn ước. Vừa quan trọng, vừa thiết yếu, nó thực sự tôn vinh sức mạnh và sự thi vị vốn phải tồn tại trong các mối tương quan thế hệ, họ hàng, sự tận tụy và lòng trung thành liên quan đến toàn bộ chòm sao gia đình. Và điều đó thậm chí còn trở nên có khả năng, trong những cảnh ngộ đầy kịch tính trong cuộc sống của một cặp vợ chồng, mang lại một sức mạnh yêu thương không thể tưởng tượng được, có thể khơi lại hy vọng và tương lai.
Chúng ta biết rằng những lời rập khuôn về mối quan hệ họ hàng do hôn nhân tạo nên, đặc biệt là mối quan hệ mẹ chồng/mẹ vợ, mối quan hệ mẹ chồng và nàng dâu, đi ngược lại viễn cảnh này. Nhưng, chính vì lý do này, Lời Chúa trở nên quý giá. Sự soi sáng của đức tin có thể mở ra một chân trời chứng tá chống lại những thành kiến phổ biến nhất, một chân trời quý giá cho toàn thể cộng đồng nhân loại. Tôi mời gọi anh chị em tái khám phá sách Rút ! Đặc biệt trong việc suy niệm về tình yêu và trong việc dạy giáo lý về gia đình.
Cuộc sách ngắn này cũng chứa đựng giáo huấn có giá trị về giao ước của các thế hệ : nơi mà tuổi trẻ cho thấy họ có khả năng khôi phục nhiệt huyết cho tuổi trưởng thành – đây là điều thiết yếu : khi tuổi trẻ khôi phục nhiệt huyết cho người già – và là nơi tuổi già khám phá mình có khả năng khơi lại tương lai cho tuổi trẻ bị tổn thương. Lúc đầu, bà Naomi lớn tuổi, dù cảm động trước tình cảm của hai con dâu, bị góa phụ từ hai người con trai của bà, nhưng lại bi quan về số phận của họ trong một dân tộc không phải của họ. Vì thế, bà trìu mến khuyến khích các phụ nữ trẻ trở về gia đình làm lại cuộc đời – những góa phụ này còn trẻ. Bà nói, « mẹ không thể làm được gì cho các con ». Đây tỏ ra là một hành vi yêu thương rồi : người phụ nữ lớn tuổi, không còn chồng và không còn con trai nữa, đã thúc giục các con dâu của mình bỏ rơi mình. Tuy nhiên, đó cũng là một kiểu cam chịu : không thể có tương lai nào cho các góa phụ ngoại quốc, không có sự bảo vệ của người chồng. Rút biết điều này, và từ chối lời đề nghị quảng đại này – cô không muốn trở về nhà. Mối liên hệ được thiết lập giữa mẹ chồng và nàng dâu được Thiên Chúa chúc lành : bà Naomi không thể yêu cầu bị bỏ rơi. Thoạt đầu, bà Naomi có vẻ cam chịu hơn là hạnh phúc về lời đề nghị này : có lẽ bà nghĩ rằng mối ràng buộc kỳ lạ này sẽ làm trầm trọng thêm rủi ro cho cả hai người. Trong một số trường hợp, xu hướng bi quan của người già cần được đối lại bởi áp lực tình cảm của người trẻ.
Quả thật, bà Naomi, cảm động trước sự tận tụy của cô Rút, sẽ thoát khỏi sự bi quan và thậm chí có sáng kiến, mở ra một tương lai mới cho Rút. Bà hướng dẫn và khích lệ Rút, góa phụ của con trai bà, tìm kiếm một người chồng mới ở Israel. Ông Bôát, ứng cử viên, thể hiện sự cao thượng của mình, bảo vệ Rút khỏi những người làm công của ông. Thật không may, đây là một nguy cơ vẫn tồn tại ngày nay.
Hôn nhân mới của Rút được cử hành và thế giới được bình yên trở lại. Các phụ nữ Israel nói với bà Naomi rằng Rút, người ngoại quốc, đáng giá « hơn bảy người con trai » và hôn nhân sẽ là một « phúc lành của Chúa ». Đầy cay đắng và thậm chí nói rằng tên của bà là nỗi cay đắng, ở tuổi già của mình, bà Naomi sẽ biết đến niềm vui khi có một phần trong thế hệ mới sinh ra. Hãy nhìn xem có bao nhiêu « phép lạ » đi kèm với sự hoán cải của người phụ nữ lớn tuổi này ! Bà chuyển sang cam kết sẵn sàng, bằng tình yêu thương, vì tương lai của một thế hệ bị tổn thương bởi sự mất mát và có nguy cơ bị bỏ rơi. Các điểm tái tạo câu chuyện là những điểm mà, trên cơ sở xác suất được vẽ ra bởi những định kiến thông thường, hẳn là tạo ra những vết gãy không thể vượt qua được. Thay vào đó, đức tin và tình yêu làm cho chúng được vượt qua : bà mẹ chồng vượt qua sự ghen tương đối với con trai của mình, yêu thương mối quan hệ mới của Rút ; các phụ nữ Israel vượt qua được sự ngờ vực của họ đối với người nước ngoài (và nếu các phụ nữ sẽ làm được điều đó, thì mọi người sẽ cũng vậy) ; sự tổn thương của cô gái đơn độc, đối mặt với sức mạnh của nam giới, được hòa giải bằng một mối liên hệ đầy tình yêu thương và tôn trọng.
Và tất cả những điều này bởi vì cô gái trẻ Rút dai dẳng trong sự chung thủy của mình với một mối liên hệ trước thành kiến về sắc tộc và tôn giáo. Và tôi trở lại với những gì tôi đã nói lúc đầu – ngày nay mẹ chồng/mẹ vợ là một nhân vật thần thoại : tôi sẽ không nói rằng chúng ta nghĩ về mẹ chồng/mẹ vợ như quỷ nhưng bà luôn bị coi là một nhân vật khó ưa. Nhưng mẹ chồng là mẹ của chồng bạn, mẹ vợ là mẹ của vợ bạn. Hôm nay, chúng ta hãy nghĩ về cảm giác khá phổ biến rằng mẹ chồng/mẹ vợ càng xa càng tốt. Không ! Bà là một người mẹ, bà là người lớn tuổi. Một trong những điều đẹp nhất về các người bà là nhìn thấy các cháu – khi con cái của họ có con, họ sống lại. Hãy nhìn kỹ mối tương quan mà anh chị em có với mẹ chồng/mẹ vợ : đôi khi họ hơi đặc biệt, nhưng họ đã là mẹ của vợ/của chồng anh chị em, họ đã cho bạn mọi thứ. Ít nhất chúng ta nên làm cho họ hạnh phúc, để họ vui vẻ bước vào tuổi già. Và nếu họ có lỗi nào, chúng ta nên giúp họ sửa nó. Và với các bà mẹ chồng/mẹ vợ, tôi nói : hãy cẩn thận với miệng lưỡi của mình, bởi vì lạm dụng nó là một trong những tội lỗi nặng nhất của các bà mẹ chồng/mẹ vợ. Hãy cẩn thận.
Và trong sách này, Rút chấp nhận mẹ chồng của mình và làm cho bà ấy hồi sinh, và cụ bà Naomi chủ động mở ra tương lai cho Rút, thay vì hạn chế bản thân vào việc hưởng thụ sự nâng đỡ của cô. Nếu người trẻ mở ra cho lòng biết ơn về những gì họ đã nhận được, và người già chủ động khơi lại tương lai của mình, thì không gì có thể ngăn cản sự nở rộ của các phúc lành của Thiên Chúa giữa các dân tộc ! Đừng quên, người trẻ có thể nói chuyện với ông bà của mình, người trẻ có thể nói chuyện với người già, người già nói chuyện với người trẻ. Chiếc cầu này phải được xây dựng lại cách vững chắc – ở đó có dòng chảy của sự cứu rỗi, của sự hạnh phúc. Khi thực hiện điều này, xin Chúa giúp chúng ta lớn lên trong sự hòa hợp với các gia đình, sự hòa hợp mang tính xây dựng đi từ người già nhất đến người trẻ nhất, chiếc cầu đẹp đẽ mà chúng ta phải bảo vệ và giữ gìn.
————————–
Tý Linh chuyển ngữ
(nguồn : Vatican.va)