Công đồng Lyon năm 1274 và Công đồng Florence năm 1439 dạy rằng: “Ðể làm giảm bớt các hình phạt mà các linh hồn khốn khó phải chịu trong Luyện ngục, thì: Lời cầu nguyện, việc làm phúc bố thí, và các việc lành khác mà các giáo dân quen làm như Hội thánh dạy, nhất là Thánh Lễ Misa, có thể giảm bớt hình khổ cho các linh hồn Luyện ngục.”[1] Giáo lý Hội thánh Công giáo cũng dạy: “Do mầu nhiệm các thánh thông công, Hội thánh trao phó những người quá cố cho lòng thương xót của Thiên Chúa và dâng những lời cầu khẩn, nhất là dâng Hy lễ Thánh Thể để cầu nguyện cho họ.”[2] Lời dạy của Hội thánh hướng lòng chúng ta về trách nhiệm và bổn phận cầu nguyện cho các linh hồn. Và không gì có ý nghĩa hơn là dâng thánh lễ cầu nguyện cho các linh hồn.
Một trong những gương mẫu đã dành trọn cuộc đời phục vụ các linh hồn và thực hành những lời dạy trên của Hội thánh mà chúng ta chiêm ngắm trong ngày lễ đặc biệt hôm nay đó là thánh linh mục tử đạo Luca Vũ Bá Loan. Bao nhiêu ngày sống ở trần gian của ngài là bấy nhiêu ngày hướng về các linh hồn.
Cha Luca Vũ Bá Loan được xem là vị niên trưởng trong số 118 vị thánh tử đạo Việt Nam. Sinh năm 1756 tại họ Bút Quai, thuộc xứ Bút Đông, nay thuộc về Tổng Giáo phận Hà Nội. Từ nhỏ, ngài đã dâng mình cho Chúa, rồi tu học và lãnh chức linh mục. Là một linh mục thánh thiện, tính tình ôn hoà, có lòng bác ái, ngài thường thăm viếng người già yếu - ốm đau, an ủi kẻ buồn phiền. Ngài nêu gương sáng về tinh thần của một linh mục, ngài có lòng đạo đức, đặc biệt là sự nhiệt tâm trong việc phục vụ phần rỗi các linh hồn. Ngài thường khuyên bảo giáo dân rằng: “Cử hành thánh lễ Misa là một việc cao trọng nhất trên trần gian. Không có gì đáng để chúng ta phải cử hành thánh lễ cách vội vã...”
Trong thời kỳ bách hại đạo gay gắt ở Việt Nam, cha bị tố cáo là đạo trưởng và bị bắt. Biết cha rất mực trung thành với Chúa và không bao giờ bỏ đạo, nên quan làm án xử trảm và trình vua Minh Mạng phê chuẩn. Ngày 05/6/1840, cha bị điệu ra pháp trường. Đội lính 10 người được chỉ định thi hành việc trảm quyết đã sợ hãi bỏ trốn vì không nỡ xử tử một linh mục già thánh thiện đạo đức. Anh lý hình tên Minh miễn cưỡng tuân lệnh vua, anh run rẩy đến quì lạy trước mặt cha Luca Vũ Bá Loan và nói: - Cháu lạy Cụ, việc vua truyền cháu phải làm, xin Cụ tha lỗi cho, cháu sẽ cố giúp Cụ chết êm ái. Khi Cụ về Trời, xin Cụ nhớ đến cháu nhé! Nhát gươm bén ngọt đã đưa linh hồn cha Luca về thẳng thiêng đàng khi cha 84 tuổi.[3]
Cuộc đời thánh thiện và cái chết anh hùng của thánh Luca Vũ Bá Loan để lại cho ta nhiều suy nghĩ. 84 năm trên trần gian, cha Luca Vũ Bá Loan đã chứng kiến nhiều lần thời cuộc đổi thay, bao thế hệ qua đi, cái được cái mất trong nhân gian cũng chỉ là tạm bợ. Việc cần nhất vẫn là chuẩn bị cho đời sau ngay từ hôm nay. Vì thế, Mẹ Hội thánh dạy con cái mình các phương thế: cầu nguyện, bác ái, nhất là dâng lễ để cầu nguyện cho các linh hồn. Cha Luca Vũ Bá Loan đã dâng lễ mỗi ngày, đã dâng lễ một cách sốt sắng và kết hiệp làm một với Chúa Giêsu như vậy. Hơn nữa, có lẽ trong mỗi thánh lễ ấy, các linh hồn sẽ được hưởng phúc lộc do lời cầu nguyện của ngài.
Câu nói của người lính hành hình gợi cho ta câu nói của người trộm lành bên Thánh giá Chúa Giêsu. Chúng ta dám tin rằng thánh nhân đã nhận lời cầu xin của người thanh niên ấy, và cũng sẽ nhận lời cầu xin của chúng ta cho các linh hồn nữa.
Lạy Chúa, chúng con không thể biết được điều gì xảy trong tương lai, nhưng chắc chắn cái chết sẽ đến với mỗi người cách đường đột không mời mọc. Qua lời chuyển cầu của Thánh Luca Vũ Bá Loan, xin cho chúng con biết chuẩn bị cho ngày cuối cùng ấy cách trọn vẹn đẹp lòng Chúa nhất. Xin cho chúng con biết sống mỗi ngày như một ngày duy nhất trong cuộc đời. Xin cho chúng con siêng năng tham dự thánh lễ và giữ lòng trí sốt sáng để cầu nguyện cho các linh hồn, hầu mong ngày sau cũng được các Linh hồn cầu nguyện cho như vậy. Amen.