Tông huấn Đức Kitô đang sống từ số 49 đến số 62 nói về mẫu gương các thánh trẻ, Đức Thánh cha Phanxicô đã nêu: “Giữa lòng Giáo hội có rất nhiều vị thánh trẻ, những người dâng hiến đời mình cho Đức Kitô, đến mức nhiều người trong đó nhận cái chết tuẫn đạo… Chứng tá sáng ngời của các ngài khích lệ và đánh thức chúng ta khỏi cơn mê. Mẫu gương của các ngài cho thấy rõ những gì mà người trẻ có thể làm, một khi họ mở lòng ra sẵn sàng gặp gỡ Đức Kitô.”[1]
Trong số 12 vị thánh trẻ mà Đức Thánh cha đã nêu trong Tông huấn, đã có đến 7 vị tử đạo. Vinh dự cho Giáo hội Việt Nam có chân phước Anrê Phú Yên vị tử đạo ở thế kỷ XVII được kể trong danh sách ấy. Ngài là một giảng viên giáo lý và là trợ tá của các vị thừa sai. Ngài bị tống giam vì đức tin, và vì cương quyết không từ bỏ đức tin, ngài đã bị giết. Anrê chết trong lúc đang kêu Danh Thánh Giêsu.
Lịch sử Giáo hội Việt Nam giai đoạn bách hại đã có mấy trăm ngàn tín hữu chịu tuẫn đạo trong số đó có 117 vị được tuyên thánh, những vị khác chưa được tuyên thánh không phải là không xứng đáng, nhưng ở mức độ nào đó, tất cả các ngài là những chứng nhân gieo niềm hy vọng sống động.
Quả vậy! “Chúng ta cần niềm hy vọng biết bao, trong thời điểm xem ra tối tăm này, nhiều khi chúng ta cảm thấy bị lạc lối trước sự dữ và bạo lực vây quanh, trước nỗi khổ đau của biết bao anh chị em của chúng ta. Cần có niềm hy vọng!... ‘Tôi hy vọng vì Thiên Chúa ở bên tôi.’ Tất cả chúng ta đều có thể nói điều này: ‘Tôi hy vọng, tôi có niềm hy vọng, vì Thiên Chúa bước đi với tôi. Ngài đang bước và cầm tay tôi dẫn đi’.”[2]
Vâng! Chúng ta sẽ cảm nghiệm sâu sắc lời nói này của Đức Thánh cha hơn khi chúng ta đọc hạnh Các Thánh Tử đạo Việt Nam. Đối với các ngài: giam cầm, tù tội, đòn roi, gông cùm, xiềng xích, chết chóc, thịt nát, xương phơi, đầu rơi, máu chảy… hoặc mua chuộc, tố cáo, thù hận… tất cả những thứ ấy không làm tắt đi niềm hy vọng của Các Thánh Tử đạo Việt Nam, của cộng đoàn các giáo dân Việt Nam thời sơ khai. Thật đẹp và thật đáng tự hào biết bao.
Thật vậy, niềm hy vọng trong chúng ta sẽ thật đẹp và được nuôi dưỡng lớn mạnh thêm lên rất nhiều khi chúng ta chiêm ngắm mẫu gương cuộc đời Các Thánh Tử đạo. Cuộc đời của các ngài là cuộc đời gieo niềm hy vọng sống động đúng như nhận định của Lev Tolstoy: “Mọi người đều khẳng định, chẳng sớm thì muộn, cái chết sẽ đến với tất cả chúng ta. Chúng ta có thể chuẩn bị giường để ngủ cho ngày mai, cho mùa đông đang tới, vậy thì sao chúng ta lại không chuẩn bị cho cái chết? Cách tốt đẹp nhất để chuẩn bị cho cái chết, là sống một cuộc sống tốt đẹp. Bạn càng sống đời mình tốt hơn, bạn càng ít sợ chết hơn. Một vị thánh không sợ chết một chút nào.”[3] “Nếu bạn sợ chết, bạn nên nhớ, nỗi sợ hãi đó không nằm trong chính sự chết, mà nằm trong bạn. Trở nên một người tốt hơn, có nghĩa là, bạn sẽ sợ cái chết ít hơn. Bất luận cái gì xảy ra cho bạn, bạn sẽ luôn hạnh phúc nếu bạn được hợp nhất với Thiên Chúa.”[4] Các Thánh Tử đạo Việt Nam luôn kết hiệp mật thiết với Chúa, luôn muốn rao truyền và tuyên xưng danh Chúa, nên đời sống của các ngài chứa chan niềm hy vọng. Các ngài không sợ hôn kính Thánh Giá, nói về tình yêu của Chúa Giêsu trên Thánh Giá trước mặt quan quyền, cái chết không làm mất niềm hy vọng tin yêu vào Chúa nơi các ngài. Thánh Anrê Trần An Dũng Lạc đã nói: “Những người chết vì đạo thì được lên Thiên đàng ngay. Tại sao chúng tôi cứ phải ẩn náu, phải tốn tiền đút lót cho quan quyền: thà để cho chúng tôi bị bắt và rồi tử đạo có hơn không?”
Cuộc đời hạnh phúc và tràn trề niềm hy vọng của Các Thánh Tử đạo Việt Nam đã làm cho quan quyền và thế lực xấu thất vọng nhưng lại đem cho Dân Chúa sức mạnh và niềm tin yêu hy vọng. Không khuất phục được Các Thánh bỏ đạo, hay tỏ lòng bất kính với Thiên Chúa, họ liền làm bản án hành quyết theo nhiều cách khác nhau. Các ngài chịu đau khổ về thể xác để làm hạt mầm hy vọng tin yêu nơi Chúa được trổ sinh và lớn mạnh trên quê hương đất nước chúng ta. Ước gì mỗi người trẻ cũng biết gieo niềm hy vọng bằng chính việc tử đạo trong tâm hồn qua cuộc sống chứng tá mỗi ngày.
Lạy Chúa, xin cho cuộc đời con luôn đặt hy vọng nơi Chúa. Xin cho con biết sống chứng tá để đời con là niềm hy vọng cho anh chị em sống chung quanh con và đời con luôn rao truyền về một Thiên Chúa niềm hy vọng cho muôn người. Amen.