Thánh Cyrillô giám mục Alêxandria là một trong những người có công tổ chức Công đồng Êphêsô vào năm 431 chống lại bè rối của Nestôriô. Ngài sinh tại Alêxandria nước Ai Cập, vào năm 370, là cháu của Đức Théôphilê - Giám mục Alêxandria. Ngay từ buổi thiếu thời, ngài đã tỏ ra là một người với những dấu chỉ thiên tài đặc biệt. Sau khi Ðức Théôphilê qua đời (412), Cyrillô được chọn để tiếp tục sứ vụ chủ chăn tại Alêxandria. Ngài đã chu toàn chức vụ của một vị chủ chăn hiền lành, nhân từ và tài ba. Ngài chú tâm lo bảo vệ đức tin Công giáo và canh tân đời sống trong giáo phận. Ngài quan tâm đến đám dân nghèo thất học, thực thi đức ái với người nghèo khó, bệnh tật và thương cảm sâu xa với mọi tội nhân.
Vào đầu thế kỷ V, ở Ðông Phương nổi lên một lạc giáo khá mạnh do Nestôriô cầm đầu. Theo Nestôriô, Ðức Maria không phải là Mẹ Thiên Chúa, mà chỉ là Mẹ Chúa Giêsu xét về nhân tính mà thôi. Ðức Cyrillô liền đệ trình lên Ðức Thánh Cha và Tòa Thánh đã chỉ thị cho ngài nhiệm vụ chống lại bè rối. Trong những lần tranh luận với Nestôriô, ngài luôn tỏ ra một chủ chăn bình tĩnh và nhã nhặn, nhưng rất cứng rắn và vững chắc về giáo lý. Năm 430, ngài kết án Nestôriô là lạc giáo tại một hội nghị ở Alêxandria. Mùa hè năm 431, ngài triệu tập và chủ tọa Công đồng chung ở Ephêsô. Tại đây, Nestôriô không những bị kết án mà còn bị truất phế nữa. Giáo hội đã xác định rõ ràng chính Thiên Chúa đã trở thành người thật. Chính bản tính Thiên Chúa đã hợp với bản tính nhân loại trong lòng Ðức Trinh Nữ Maria. Như thế, Ðức Maria phải là Mẹ Thiên Chúa.
Trong lá thư bảo vệ chức làm Mẹ Thiên Chúa của Đức Trinh Nữ Maria, thánh Cyrilô giám mục Alêxandria[1] đã viết một cách xác tín rằng: “…Đức Kitô - Đấng cứu độ chúng ta về cả hai phương diện: một đàng Người là Thiên Chúa và mãi mãi là Ngôi Lời, là ánh huy hoàng và sự khôn ngoan của Chúa Cha; đàng khác, trong thời sau hết này, chính Người đã làm người vì chúng ta sau khi nhận lãnh thân xác từ Đức Trinh Nữ Maria, Thánh Mẫu Thiên Chúa. (…) Rõ ràng là nơi Đấng Emmanuen có hai yếu tố, đó là thần tính và nhân tính. Tuy thế, Chúa Giêsu Kitô cũng chỉ là một; Người Con đích thực và đồng bản tính vừa là Thiên Chúa vừa là người, cũng chỉ là một…”
Sau khi chiến thắng bè rối Nestôriô với niềm tin vững chắc của mình, Đức Cyrilô trở về tòa Tổng Giám mục đem hết năng lực bảo vệ toàn vẹn đức tin Công giáo, tái lập hòa bình cho giáo phận đã bị lạc giáo đầu độc nhiều năm, và tích cực làm việc phục vụ Giáo hội cho tới khi qua đời năm 444.
Năm 1883, Đức Thánh cha Lêô XIII đã tôn phong thánh Cyrilô Alêxanđria làm Tiến sĩ Hội Thánh.
Giáo hội đã được hưởng thành quả nền tảng đức tin vững chắc mà thánh Cyrilô kiên trì bảo vệ. Vì thế, thánh Công đồng chung Vaticanô II đã củng cố đức tin cho chúng ta:[2] “Cộng tác vào việc cứu chuộc. Từ muôn đời, Ðức Nữ Trinh đã được tiền định làm Mẹ Thiên Chúa cùng một lúc với việc nhập thể của Ngôi Lời Thiên Chúa. Và theo chương trình của Chúa Quan Phòng, trên trần gian, Ngài đã trở nên Mẹ cao trọng của Ðấng Cứu Chuộc thần linh. Và, cách đặc biệt hơn mọi người khác, Ngài là cộng sự viên quảng đại và tôi tá khiêm hạ của Chúa; vì đã cưu mang, sinh hạ và nuôi dưỡng Chúa Kitô…” Nhắc lại điều này, Giáo lý Hội thánh Công giáo đã dạy: “Ðức Maria thực sự là ‘Mẹ Thiên Chúa’ vì là Mẹ của Con Thiên Chúa làm người, người Con hằng hữu ấy cũng chính là Thiên Chúa.”[3] Tước hiệu Mẹ Thiên Chúa xác định chân lý về Ngôi Hai Thiên Chúa nhập thể.
Kính nhớ thánh Cyrillô giám mục Alêxandria, chúng ta và đặc biệt là các bạn trẻ được mời gọi chuyên chăm học hỏi và đào sâu giáo lý đức tin, nhờ vậy niềm tin của chúng ta mới kiên vững giữa phong ba bão táp của cuộc sống hôm nay. Hơn lúc nào hết, các bạn trẻ hãy ghi nhớ lời Đức Thánh cha Phanxicô mời gọi: “Giáo hội cần sức mạnh, trực giác và đức tin của các bạn trẻ.”[4] Hãy học theo nhiều vị thánh trẻ đã vì đức tin của mình mà đấu tranh và phải chịu những loại bách hại khác nhau, ngay cả bị thảm sát.[5] Đức Thánh cha hy vọng rằng các bạn trẻ sẽ đủ nghiêm túc với chính mình để cố gắng lớn lên về tâm linh. Ngài tin rằng, bên cạnh tất cả những điều thú vị của tuổi trẻ, cũng có vẻ đẹp của việc tìm kiếm “sự công chính, đức tin, tình yêu và an bình” (2Tm 2,22).[6]
Lạy Chúa, Chúa đã cho thánh Cyrilô giám mục xuất hiện trong Hội thánh như một người cương quyết bảo vệ tín điều Ðức Maria là Thánh Mẫu Thiên Chúa. Xin cho các bạn trẻ biết chuyên chăm học hỏi Giáo lý để mạnh mẽ và can đảm truyền rao chân lý, đồng thời luôn biết sẵn sàng và cương quyết bảo vệ đức tin giữa những gian nan thử thách của cuộc sống hôm nay. Amen
[1] Bđ 2, Bđ Kinh Sách ngày 28/6 lễ nhớ thánh Cyrilô Alêxanđria.
[2] Công đồng Vaticano II Hiến chế Tín lý về Giáo hội, số 61.
[3] GLCG số 509.
[4] x. ĐTC Phanxicô “Tông huấn Đức Kitô đang sống” số 299.
[5] x. ĐTC Phanxicô “Tông huấn Đức Kitô đang sống” số 72.
[6] x. ĐTC Phanxicô “Tông huấn Đức Kitô đang sống” số 159.