Có lẽ chưa bao giờ nhân loại lại cảm nhận rõ sự mong manh của ngôi nhà chung như hôm nay. Một trận bão, một đợt hạn hán, một cơn mưa lũ … đều nhắc chúng ta rằng trái đất không còn là “khu vườn xanh” hiền hòa như thuở ban đầu. Và thật nghịch lý, khi chính con người, kẻ được trao trách nhiệm “canh tác và gìn giữ” lại trở thành nguyên nhân của những vết thương cho hành tinh.
Ngày 1/9 năm nay, Giáo hội cử hành Ngày Thế giới Cầu nguyện cho việc Chăm sóc Thụ tạo lần thứ 10. Trong sứ điệp gửi toàn thể tín hữu, Đức Thánh Cha mời gọi chúng ta suy niệm về chủ đề “Hạt giống của Hòa bình và Hy vọng.” Hạt giống vốn nhỏ bé và dễ bị vùi lấp, nhưng nếu được gieo xuống, nó vẫn có thể vươn mình phá vỡ lớp đất cứng để trỗi dậy thành mầm non. Hình ảnh giản dị ấy cho thấy: ngay cả trong thế giới ngổn ngang bất công và bạo lực, niềm hy vọng vẫn có thể mọc lên từ những hành động bé nhỏ nhưng chân thành.
Trong Tin Mừng, Chúa Giêsu từng nói về chính mình như “hạt lúa mì phải chết đi để sinh nhiều bông hạt” (x. Ga 12,24). Từ cái chết của Ngài, sự sống bừng lên cho toàn thể nhân loại. Đức Thánh Cha nhắc: “Trong Đức Kitô, chúng ta cũng là những hạt giống – và thật vậy, là ‘hạt giống của hòa bình và hy vọng.’”
Điều làm chúng ta trăn trở là: mảnh đất hôm nay liệu còn đủ màu mỡ để gieo hạt? khi “Bất công ở khắp nơi, vi phạm luật pháp quốc tế và quyền của các dân tộc, sự bất bình đẳng nghiêm trọng và lòng tham dẫn đến nạn phá rừng, ô nhiễm và mất đa dạng sinh học.”. (Sứ điệp Ngày Thế giới Cầu nguyện cho việc Chăm sóc Thụ tạo 2025). Những vết thương của thiên nhiên không chỉ là hậu quả sinh thái, mà còn là hậu quả của tội lỗi của cách con người sử dụng sai lầm tự do được trao ban.
Điểm nhấn của sứ điệp năm nay chính là mối liên kết chặt chẽ giữa công lý và sinh thái. Đức Thánh Cha nhắc nhở: “Công lý môi sinh… không còn có thể bị coi là một khái niệm trừu tượng hay một mục tiêu xa vời. Đó là một nhu cầu khẩn thiết, vượt quá khuôn khổ của việc bảo vệ môi trường đơn thuần.”
Điều này có nghĩa: chăm sóc thụ tạo không chỉ là một việc làm đạo đức, mà là bổn phận phát xuất từ đức tin. Bởi khi công lý bị chà đạp, chính những người nghèo, những cộng đồng bản địa, những nhóm dễ tổn thương là những người phải gánh chịu trước tiên. Bảo vệ môi trường, do đó, cũng là bảo vệ phẩm giá con người.
Không khó để nhận ra, thiên nhiên hôm nay nhiều nơi đang bị biến thành “món hàng để đổi chác vì lợi ích kinh tế hay chính trị.” Hệ quả là trái đất vốn được tạo dựng như khu vườn chung bị xé nát thành chiến trường. Trước thực trạng ấy, lời mời gọi hành động của Đức Thánh Cha trở nên khẩn thiết: “Sống ơn gọi làm người bảo vệ công trình tay Chúa sáng tạo là yếu tố thiết yếu của đời sống nhân đức; chứ không phải là một chọn lựa hay một khía cạnh thứ yếu của kinh nghiệm Kitô giáo.” (Sứ điệp Ngày Thế giới Cầu nguyện cho việc Chăm sóc Thụ tạo 2025)
Hạt giống của công lý và hòa bình chỉ có thể nảy mầm khi chúng ta biết gieo bằng những hành động cụ thể: một cộng đoàn biết sống tiết kiệm và chia sẻ, một gia đình không xả thải bừa bãi, một giáo xứ cùng nhau bảo vệ mảng xanh nhỏ bé quanh nhà thờ. Đó không phải là những việc làm “vụn vặt,” nhưng chính là hạt giống. Và đã là hạt giống, thì một ngày nào đó, dù âm thầm, nó cũng trổ sinh hoa trái.
Sứ điệp năm nay không chỉ là lời nhắc, mà còn là một “lời hứa” của Tin Mừng: ngay cả trong sa mạc khô cằn, Thần Khí có thể làm nở hoa. Nếu chúng ta tin và dấn thân, những hạt giống hôm nay, dù nhỏ bé vẫn sẽ sinh ra mùa gặt của công lý, hòa bình và niềm hy vọng bền vững.
Và như Đức Thánh Cha cầu xin: “Tôi cầu xin Thiên Chúa Toàn Năng ban cho chúng ta dồi dào ‘Thần Khí từ trên cao,’ để những hạt giống này – và những hạt giống tương tự – có thể sinh hoa kết trái dồi dào của hòa bình và hy vọng.”
Lạy Thiên Chúa là Cha toàn năng,
Chúa đã gieo vào lòng đất mẹ hạt giống sự sống,
và trong Đức Kitô, Chúa đã làm cho hạt giống hy vọng trổ sinh nơi nhân loại.
Trong ngày cầu nguyện cho việc chăm sóc thụ tạo,
chúng con xin dâng lên Chúa khát vọng trở nên những hạt giống của hòa bình và
niềm hy vọng.
Xin cho chúng con biết noi gương Chúa Giêsu,
Đấng đã trở nên hạt lúa mì vùi mình trong lòng đất,
để sinh nhiều hoa trái của sự sống và tình yêu.
Xin cho chúng con can đảm dấn thân gieo hạt công lý,
dẫu nhỏ bé nhưng chắc chắn sẽ làm nảy sinh hoa trái của hòa bình,
đem lại sự an vui và bảo vệ phẩm giá cho mọi người, đặc biệt những ai nghèo khổ
và bị bỏ rơi.
Lạy Chúa Thánh Thần,
xin tuôn đổ từ trời cao nguồn sức mạnh mới,
để sa mạc khô cằn của lòng ích kỷ và hận thù
biến thành vườn cây xanh tươi của tình huynh đệ và hy vọng.
Xin cho chúng con biết chăm sóc ngôi nhà chung bằng tình yêu và trách nhiệm,
để mỗi hành động bảo vệ thiên nhiên hôm nay
trở thành lời chứng cho đức tin và là hạt giống của ngày mai tươi sáng.
Lạy Cha là nguồn mạch sự sống,
xin chúc lành cho những nỗ lực nhỏ bé nhưng kiên trì của chúng con,
để một ngày kia, nhờ ân sủng của Đức Kitô Phục Sinh,
mọi hạt giống công lý, hòa bình và hy vọng
đều trổ sinh hoa trái dồi dào cho toàn thế giới.
Chúng con cầu xin nhờ Đức Kitô, Chúa chúng con. Amen.