Ngày 01/11
Thánh Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh
S. Valentino Berrio Ochoa Vinh
(1827-1861)
Có một lễ thụ phong và Tòa Giám mục như thế
Trong cuộc bách hại đạo gay gắt nhất dưới thời vua Tự Đức, đức cha Sam-pê-rô Xuyên –giám mục Bùi Chu biết mình không thể trốn thoát, vì thế ngài đã chọn cha Bê-ri-ô Ô-choa Vinh làm giám mục phó với quyền kế vị. Lễ tấn phong giám mục Va-len-tin Vinh, quả thực có một không hai trong lịch sử Giáo Hội. Đêm 25 rạng ngày 26/6/1858, đức cha Sam-pê-rô Xuyên cử hành lễ tấn phong trong nhà ông trùm Chi ở Ninh Cường. Lễ nghi được tiến hành âm thầm giữa đêm thâu, không một tiếng hát, không một người tham dự. Hai cha Ri-a-nô Hòa và Ca-rê-a Hiển làm phụ phong. Bao tay, vớ tất, tất cả đều không có, mũ ngọc của tân giám mục làm bằng giấy bìa cứng phủ giấy tráng kim, gậy ngọc là một cây nứa, đầu gậy cuốn bằng rơm cũng được bọc giấy tráng kim. Việc chuẩn bị cho ngày lễ, được ngài thuật lại trong thư gửi cho cha Ô-dê ở Ma-ni-la như sau:
"Sau ngày con được tuyển chọn, con chỉ còn vừa đủ thì giờ để tĩnh tâm. Con lắng nghe Chúa phán trong thinh lặng, không có lấy một cuốn sách nào giúp con tĩnh tâm… Không phải chỉ thiếu sách giúp tĩnh tâm, nhưng chiều áp lễ tấn phong, thấy rằng chỉ có độ một nửa khăn áo cần dùng trong nghi lễ, Đức Giám mục đại diện Tông tòa và con phải vội vàng hai tay kim chỉ đóng vai thợ may. Tạ ơn Chúa, tới đúng giờ đã định, chúng con cũng có ít khăn áo xứng đáng…" (Thư 79).
Trong thánh lễ truyền chức ấy, chẳng có giáo dân nào được nghe tiểu sử của đức cha Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh. Có lẽ giờ đây khi cầu nguyện và tưởng tượng lại thánh lễ truyền chức ấy, chúng ta có dịp một lần được nghe qua tiểu sử của ngài.
Ðức cha Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh, sinh năm 1827 tại Ê-lô-ri-ô, Tây Ban Nha. Vì thân phụ thường đóng bàn ghế cho một tu viện Đa Minh trong vùng, nên Va-len-tin được vào giúp lễ. Nhờ vậy, cậu có dịp tiếp xúc với cha dòng Đa Minh, được nghe cha kể chuyện về các vị thừa sai Đa Minh tại Việt Nam, về những mẫu gương dấn thân và những cuộc tử đạo anh hùng. Từ đó, cậu bé 12 tuổi ôm mãi trong lòng giấc mộng, là được làm linh mục dòng Đa Minh và đến phục vụ tại đất Việt yêu dấu.
Sau bao gian khó và nỗ lực để thực thi khát vọng là trở thành linh mục truyền giáo, ngày 14/8/1851 Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh đã được thụ phong linh mục.
Trải qua bao chặng đường, ngày 30/3/1858 cùng với cha Ri-a-nô Hòa và cha Ca-rê-a Hiển, cha Bê-ri-ô Ô-choa Vinh đặt chân lên đất Việt Nam, đến trình diện cha chính Nam và đức cha Xuyên tại Kiên Lao. Trong thư 93 gửi về gia đình, cha Vinh đã ghi nhận: "Cánh đồng truyền giáo này không thấy lấy một ngày quang đãng, không ngày nào không phải cố gắng giữ nét vui tươi. Không ngày nào không có đau thương để khóc, không có lo toan để tìm phương bổ cứu…” Tại đây tất cả đều còn lạ lẫm: Ngôn ngữ, tập quán, đường đi, con người và bao nhiêu thứ phải làm quen, phải học.
Nhưng đức cha Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh đã phải nhận chức vụ giữa cảnh gian khó. Ðức cha Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh được một giáo dân làm cho một hầm trú, và từ đây tòa giám mục của ngài là hầm trú ấy.
Hình ảnh lễ thụ phong và tòa giám mục hầm trú của đức cha Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh để lại trong lòng chúng ta thật nhiều suy nghĩ. Chức quyền luôn đồng nghĩa với hưởng thụ vật chất và những ưu đãi. Thế nhưng đức cha Va-len-tin đã chọn con đường của Chúa Giê-su, con đường phục vụ trong khiêm tốn, con đường đem Chúa đến cho muôn người trong gian khó hy sinh từ bỏ.
Hình ảnh của đức cha Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh cho chúng ta một gương mẫu và chúng ta thành tâm dâng Chúa những lời cầu nguyện cho các mục tử của Chúa:
Lạy Chúa, hình ảnh đức cha Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh thật khó phai trong lòng người dân Việt, hình ảnh ấy dẫn chúng con về với Chúa. Xin cho chúng con những mục tử họa lại hình ảnh của Chúa. Xin cho chúng con những mục tử không tìm hư danh cho mình, nhưng tìm vinh quang Thiên Chúa. Xin cho Giáo Hội những mục tử khó nghèo, tìm ý Chúa trong mọi cảnh huống, dấn thân phục vụ dù có phải hy sinh thân mình.
Lạy Chúa, Giáo Hội của Chúa vẫn còn đó những vết nhơ, xin Chúa thanh tẩy trong biển thương xót vô bờ của Chúa. Xin cho chúng con biết cộng tác và nâng đỡ các mục tử bằng cả vật chất lẫn tinh thần. Xin thánh giám mục Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh phù giúp các ngài luôn mãi. Amen