Thánh Ða Minh Nguyễn Văn Xuyên
Linh mục dòng Đa Minh (1786 - 1839)
I. Tiểu sử
Dù sống dù chết, tôi cũng không bỏ đạo.
Thánh Đaminh Nguyễn Văn Xuyên còn có tên là Doãn, sinh năm 1786 tại làng Hưng Lập, Nam Ðịnh (nay là họ Tân Mỹ, Nguyệt Lãng, Thái Bình). Từ bé cậu được cha mẹ gửi gắm cho Đức cha Delgado - Y, được gửi vào chủng viện và thụ phong linh mục năm 1819.
Cũng năm đó, cha Xuyên lãnh tu phục dòng Đa Minh. Lần lượt cha phụ trách các xứ Phạm Pháo - Bùi Chu, xứ Kẻ Mèn - Thái Bình, nơi cha lập họ mới Thanh Minh (nay là xứ Thanh Minh), rồi xứ Đông Xuyên. Năm 1836, cha được bổ nhiệm làm phụ tá tại Chủng viện Ninh Cường. Năm sau, cha về giúp Đức cha Delgado - Y làm quản lý Giáo phận Đông Đàng Ngoài.
Khi Đức cha phải lưu lạc rồi bị bắt, cha Xuyên vừa tìm chỗ ẩn trốn vừa giúp xứ Hạ Linh. Ngày 18-8-1838, tại giáo họ Phú Đường (xứ Hạ Linh), một giáo viên từng dạy ở Bùi Chu biết mặt cha, đã đi báo quan kiếm thưởng. Cha Xuyên vừa dâng lễ xong, nghe tiếng quân lính, vội rước hết Mình Thánh rồi cởi áo định trốn, nhưng không kịp nên bị bắt.
Khi quan phủ đòi hỏi: “Đưa đây một số bạc, ta tha cho về”. Cha trả lời “Tôi chẳng có đồng nào trong người, nếu quan tha tôi cám ơn, nếu quan bắt tôi xin chịu”. Về sau giáo hữu Hạ Linh góp tiền đến chuộc nhưng quan phủ không dám thả nữa vì trên tỉnh đã biết. Nghe chuyện, cha Xuyên an ủi họ: “Cứ để tiền lo cho giáo xứ, đừng tốn tiền chuộc tôi làm chi vô ích. Ý Chúa đã muốn, chẳng ai làm khác được. Anh em cứ bình an về nhà, nhớ cầu nguyện cho tôi chịu sự khó cho nên”.
Biết cha Xuyên là quản lý tòa giám mục, Trịnh Quang Khanh còn muốn khai thác các tài sản của giáo phận. Ông có mặt trong cuộc tra tấn để thúc giục: “Đánh nữa, mạnh lên cho đến khi nó chịu khai và xuất giáo”. Người chiến sĩ đức tin chỉ biết kêu lên “Giêsu, Maria, xin cứu con!”, cho đến khi bất tỉnh phải khiêng về ngục.
Những lần sau ngài cố cắn răng chịu đựng không kêu một tiếng. Quan cho gia tăng cực hình, nhưng cha vẫn can đảm gắng sức nói với quan: “Dù sống dù chết, tôi cũng không bỏ đạo. Tôi chọn cái chết để sống đời đời, hơn là nghe quan sống thêm ít lâu mà muôn đời bị tiêu diệt”.
Nhiều lần quá đau đớn, cha ngất xỉu, tổng đốc sai lính đưa về ngục, mời lang y chữa trị, chờ bình phục lại đưa ra khảo nữa. Ngày 25 tháng 10, quan tổng đốc lập án trảm quyết gởi về kinh đô. Tháng sau bản án của cha Xuyên và cha Dụ trở lại Nam Định.
Những ngày cuối, hai cha được giam chung một phòng, tay bắt mặt mừng, xưng tội với nhau, và an ủi khích lệ nhau vững chí đến cùng.
Trong ngục tù cha Đaminh Xuyên đã sáng tác những vần thơ ca dao, vừa diễn tả tâm tình vừa để khuyên nhủ các tín hữu:
Ai ơi giữ lấy túi khôn,
Dẫy tràn tin cậy đầy lòng mến yêu.
Gươm đao đe đọa dẫu nhiều,
Quỷ ma cám dỗ sớm chiều đe loi.
Ai mà thắng được trên đời,
Mai sau hưởng phúc cõi trời cao sang.
Ngày 26-11-1839, cha Nguyễn Văn Xuyên bị dẫn đi xử tại pháp trường Bảy Mẫu cùng với cha Đinh Đức Dụ. Quan hỏi lại lần chót có xuất giáo để được tha không. Hai vị trả lời “không”, rồi đưa tay cho lính trói vào cọc và sau đó hai tôi tớ Chúa được lãnh triều thiên tử đạo. Thi thể cha Xuyên được an táng ngay tại đó. Đầu năm 1841, tín hữu cải táng đưa về Lục Thủy.
Linh mục Ðaminh Nguyễn Văn Xuyên, linh mục dòng Thuyết giáo, được suy tôn chân phước ngày 27-5-1900 và được tôn phong hiển thánh ngày 19-6-1988.
Trích sách "Hạnh Các Thánh Tử Đạo Việt Nam"
Biên soạn: Hội đồng Giám mục Việt Nam
II. Cầu nguyện
Cầu nguyện cho vượt khỏi tính tham lam
Đọc hạnh tích cha Đa Minh Nguyễn Văn Xuyên ta ghi nhận: Có một người ham tiền đã đi tố giác cha để lấy thưởng. Quân lính đến bắt cha và dẫn cha đến quan phủ. Quan phủ nói: “Đưa đây một số bạc, ta tha về”. Cha không đồng ý cho giáo dân nộp tiền chuộc. Quan phủ chuyển cha đến quan tổng đốc. Quan tổng đốc biết cha làm quản lý tòa giám mục, thì không những bắt cha bỏ đạo mà còn muốn khai thác tài sản của giáo phận… Trong cái vòng xoay này, có những người tham nhũng, có những người tiếp tay cho tham nhũng. Chuyện này, không phải chỉ ngày xưa mới có nhưng là nhan nhản trong xã hội hôm nay. Nạn tham nhũng, tham ô ngày càng nhiều và ngày càng tinh vi.
Trong “Tông chiếu Dung nhan thương xót” Đức Thánh Cha Phan-xi-cô đã nói: “Anh chị em đừng sa vào chiếc cạm bẫy kinh khủng với việc tin rằng, mọi sự trong cuộc đời đều tùy thuộc vào tiền bạc,... Điều đó chỉ là một ảo tưởng ! Không ai có thể mang được tiền bạc của mình sang thế giới bên kia. Và tiền bạc không dẫn tới niềm hạnh phúc đích thực. (…)
Tôi cũng hướng lời mời gọi như thế tới những người bảo trợ và những người đồng lõa với sự tham nhũng, tham ô. Vết thương đang mưng mủ này của xã hội chính là một trọng tội đang kêu thấu tới trời, vì nó hủy hoại nền tảng của cuộc sống cá nhân và xã hội. Sự tham nhũng cướp đi mất niềm hy vọng vào tương lai của con người, vì trong sự tàn nhẫn và trong sự thèm muốn của mình, nó hủy hoại những kế hoạch tương lai của những người yếu đuối, và nghiền nát những người nghèo. Đó là một tội ác, (…)
Sự tham nhũng chính là một sự ở lỳ trong tội lỗi, mà tội lỗi ấy nhắm tới việc thay thế Thiên Chúa với ảo tưởng về quyền năng của tiền bạc.” (số 19)
Hạnh tích cha Đa Minh Nguyễn Văn Xuyên và lời mời gọi của Đức Thánh Cha Phan-xi-cô đáng cho chúng ta suy nghĩ: Có hai hình ảnh trái ngược ở đây, một bên là kẻ yếu thế bị bắt nhưng vẫn giữ sự trinh bạnh, không tiếp tay với tham nhũng, tham ô. Bên kia là các quan quân - những con người thuộc giai cấp giàu sang trong xã hội phong kiến, lại gian tham tư túi. Cha đã chọn cái chết để mời gọi chúng ta, trước tòa án lương tâm hãy giữ đạo và sống đạo trong chính nghề nghiệp của mình.
Trước thảm trạng tham nhũng, tham ô đang lan truyền như một đại dịch, cùng với thánh Đa Minh Nguyễn Văn Xuyên, chúng ta hãy dâng lên Chúa lời nguyện xin tha thiết, chân thành: