Lịch sử hình thành và phát triển Tu viện Thánh Martino Tam Hà

Đức Thánh Cha Phanxico trong Tông thư gửi tất cả những người thánh hiến, trong năm Đời sống Thánh hiến có viết: “Thuật lại lịch sử của mình là điều quan trọng và cần thiết để duy trì căn tính, truyền thống tốt đẹp, cũng như siết chặt tình thân ái trong cộng đoàn. Đây không phải là việc bàn thảo như khoa khảo cổ học làm, hoặc trồng tỉa các nỗi nhớ nhung vô ích, mà đúng hơn là lược lại hành trình của các thế hệ trong quá khứ, để nhìn lại những lý tưởng, những dự phóng, những giá trị ban đầu, để thúc đẩy sống trung thành và làm sáng tỏ dấu chứng đời sống thánh hiến, để đọc ra những dấu chỉ của Thần Khí muốn cho Hội Dòng hôm nay”.  Hiện diện trên mảnh đất Tam Hà- Thủ Đức từ năm 1959, đến nay Tu viện Thánh Martino đã tròn 60 năm. Đây là một mốc thời gian đặc biệt để mỗi thành viên trong cộng đoàn nhớ lại buổi khởi đầu đầy chênh chao vất vả, với những bước chân trên những chặng đường gian nan khó nhọc trải dài trong dòng lịch sử, để tạ ơn Thiên Chúa vì biết bao hồng ân cộng đoàn đã lãnh nhận trong suốt 60 năm qua.

I. NGUỒN GỐC
   
 1. Hình thành cộng đoàn

Vào năm 1959, với lòng nhiệt huyết truyền giáo của người nữ tu Đaminh, các chị em Đaminh gốc Hải Phòng từ cơ sở Lạc Lâm đã ra đi đặt chân đến vùng đất Tam Hà, Thủ Đức. Nhờ sự trợ giúp của Cha Đaminh Phạm Hữu Phan, chánh xứ Giáo xứ Chân Phước Khang (Nay là Giáo xứ Thánh Nguyễn Duy Khang) đã dành cho các chị em hai mảnh đất đối diện và bên cạnh nhà thờ. Thửa đất đối diện nhà thờ, cơ sở 2 hiện nay, trước đây là dự định là nhà thờ của giáo dân gốc Bùi Chu. Trên hai mảnh đất này, các chị em đã dựng nên ngôi nhà tôn vách gỗ đơn sơ, để chị em sinh sống và cộng tác với Cha xứ trong việc mục vụ giáo xứ. Từ những chị em tiên khởi, với khu đất và ngôi nhà gỗ đơn sơ, cộng đoàn Trinh Vương, Tam Hà chào đời. Trải qua nhiều thế hệ với biết bao gian khổ hy sinh, các chị em Đaminh trung thành với sứ vụ Loan báo Tin Mừng, không ngừng nỗ lực, canh tân và phát triển cộng đoàn cho đến ngày hôm nay.
 
 2. Các giai đoạn phát triển Vào những năm 1955 - 1959, trên địa bàn ấp Tam Hà, Thủ Đức, cùng tồn tại nhà nguyện của giáo dân gốc Bùi Chu và Nhà thờ Chân Phước Khang của giáo dân gốc Hải Phòng sát cạnh nhau. Vì Giáo Phận không cho phép trong giáo xứ có hai nhà thờ gần nhau, nên nguyện đường Bùi Chu phải giải thể. Nhân cơ hội này, Cha Đaminh Phạm Hữu Phan, Linh mục gốc Hải Phòng đã đề nghị các chị em nữ tu Đaminh gốc địa phận Hải Phòng đến nhập cư và phụ giúp với Cha trong công tác mục vụ giáo xứ Chân Phước Khang. Nhận lời mời gọi của Cha Đaminh, năm 1960 một số chị em từ cộng đoàn Fatima Lạc Lâm đã đến dừng chân tại mảnh đất Tam Hà. Và từ đó cộng đoàn nữ tu Đaminh ra đời.

Gần một năm sau, khi đã tạm ổn định nhà ở, Chị em bắt đầu quan tâm phát triển nhân sự. Mười (10) chị em đến sinh sống, cộng đoàn  được hình thành lấy tên Tu xá Trinh  Vương. Chị Phụ trách cộng đoàn đầu tiên là Chị Phanxica Bùi Thị Tê. Các chị tham gia các hoạt động giáo xứ, trồng cây thuốc nam chữa bệnh cho người nghèo  Ngày 1 tháng 1 năm 1973 Dòng Nữ Đaminh Rosa Lima được thành lập gồm 3 Miền. Bề Trên tiên khởi Miền Mông Triệu, Hải Phòng là Nữ tu Bibianna Nguyễn Thị Thương. Bề trên Bibianna đã nâng Tu Xá Trinh Vương lên Tu viện, đồng thời nhận Thánh Martino de poret làm bổn mạng. Bề Trên Tu viện tiên khởi là Chị Joseph Ngô Thị Vy. Năm 1977,  Hội đồng Miền khóa II quyết định chuyển Tu viện Miền từ Lạc Lâm, Đơn Dương về Tam Hà, Thủ Đức. Tu Viện Thánh Martino trở thành Tu viện Miền. Cơ sở được xây dựng thêm dãy nhà trệt làm trường học, dãy nhà hai tầng làm nhà ở và nhà nguyện   Được trao trách nhiệm là tu viện Miền, Tu viện Thánh Martino đón nhận và đào tạo ơn gọi các giai đoạn sơ khởi, đệ tử, thỉnh sinh và học viện. Cộng đoàn đang phát triển thì biến cố ngày 30 tháng 4 năm 1975 xảy đến. Giáo hội Việt Nam nói chung và đời tu nói riêng gặp nhiều khó khăn. Năm 1978, nhà nước mượn khu nhà trệt của tu viện, làm cơ sở của trường cấp 1 Đặng Văn Bất. Giai đoạn này không có thêm ơn gọi, cuộc sống khó khăn, các chị phải làm nhiều nghề để sinh sống như dệt thun, làm kem, chăn nuôi ….. Tuy nhiên các chị vẫn tích cực tham gia các công tác mục vụ giáo xứ 
  Năm 1990, Bề trên Miền Agnes Nguyễn Thị Thịnh xin phép nâng thêm một tầng của tòa nhà hai tầng, để làm nhà nguyện. Việc xây dựng được giáo dân nhiệt tình tham gia hỗ trợ công sức và tài chính . Năm 1991 Tu viện khởi công xây dựng khu nhà 2 tầng trên mảnh đất vườn rau. Khu nhà được sử dụng làm nhà cơm và phòng ở cho các chị khấn. 
  Năm 1992-1993, Tu viện tiếp tục xây dựng thêm dãy nhà 2 tầng làm nhà nguyện và phòng học. Ngày 28/10/1993 khánh thành nhà mới và đón lớp tập đầu tiên của Miền dòng tại Tu viện Martino. Có tổng cộng ba (3) lớp tập tại Tu viện Martino. 
  Năm 1997, Miền dòng lấy lại khu nhà trường cho mượn trước đây. Năm 1998 vì ngôi nhà bị xuống cấp trầm trọng, Miền Dòng quyết định xây mới khu nhà gồm tầng trệt là nhà trẻ Trinh Vương, lầu một nuôi các em nữ sinh nội trú từ cấp I đến cấp III.
 
Năm 1999, Tổng hội VI của Hội Dòng quyết định đặt Tu viện Martino là Tu viện huấn luyện với cấp Thỉnh sinh Miền Mông Triệu và Học viện thần học của Hội Dòng. Bề trên Miền Maria Đoàn Thị Châu Linh cùng chị em trong Miền cùng nổ lực xây dựng cơ sở đáp ứng cho công tác huấn luyện. Giai đoạn này, phòng chẩn trị Y học cổ truyền cũng ngày càng đông bệnh nhân tìm đến. Cơ sở phòng thuốc chật hẹp, xuống cấp cũng là nỗi trăn trở của quý bề trên chị em.

Tháng 10 năm 2003, Bề trên Miền Maria Đoàn Thị Châu Linh xin phép xây dựng toà nhà năm (5) tầng : tầng hầm là nhà xe, tầng trệt là nhà thuốc và nhà khách, tầng 2 là  nhà cơm thỉnh sinh, tầng 3 là phòng học của thỉnh sinh, tầng 4 là nhà nguyện của Thỉnh sinh. Ngày 31.03.2003, chị em chung lời tạ ơn Chúa đã cho công trình hoàn tất bình an. 
  Tổng hội VII của Hội Dòng Nữ Đaminh Rosa Lima tuyên bố xóa bỏ cơ chế Miền, Tu viện Martino được trao nhiệm vụ chính là huấn luyện Thỉnh sinh và học viện Thần học.

Năm 2006, để đáp ứng nhu cầu chổ ở cho khối học viện, Bề trên Tu viện Martino Nguyễn Thị Nguyến khởi công xây dựng khối phòng ở cho các chị khấn trọn. Tòa nhà gồm 1 trệt và 3 lầu với 43 phòng ở và một nhà kho, nhà cơm và phòng vitính. Công trình được hoàn tất vào tháng 4 năm 2007. Sau khi tất cả chị khấn trọn chuyển sang nhà mới, khu vực còn lại dành cho sinh hoạt của khối học viện thần học. Các em học viện có phòng học riêng, phòng vi tính và 3 phòng ngủ. Năm 2013, Tu viện xây dựng khu nhà bếp, phòng vitính  và phòng học của Thỉnh sinh

Các Chị Đại diện Tu xá Trinh Vương ( 1960 – 1976)
 
Các Bề Trên tu viện Martino
  Từ năm 1989 – 2004 Phụ tá Bề trên Miền là Bề trên Tu viện Thánh Martino
 
Từ  tháng 9 năm 2004, Tổng hội VII tuyên bố  xóa bỏ cơ chế Miền
  III. CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA TU VIỆN

1. Huấn luyện

Hiện nay, Tu viện Martino được đặt làm Tu viện huấn luyện với cấp huấn luyện Thỉnh sinh và học viện Thần học năm I, năm II và năm III. Các khối Học viện Thần học và  Thỉnh sinh và được tạo điều kiện học tập ngày một tốt hơn. Các chị em học viện sứ vụ và khấn trọn vừa học vừa làm việc, vì thế công việc và thời biểu của cộng đoàn được sắp xếp hài hòa cho chị em chu toàn công tác lẫn việc học hành. Ngoài ra, Tu viện tạo điều kiện cho các chị em học nâng cao các chuyên ngành khác : Bác sĩ, dược, điều dưỡng, quản lý giáo  dục, tâm lý, sư phạm mầm non, đàn nhạc ….. Các chị em tham gia mục vụ trong Giáo xứ Thánh Nguyễn Duy Khang : phụ trách các ca đoàn, Thiếu nhi Thánh Thể, Giới trẻ Con Đức Mẹ, Huynh Đoàn Đaminh, Thừa viên Trao Mình Thánh Chúa trong Thánh lễ cũng như cho bệnh nhân, 
           
Sáu mươi năm hiện diện giữa lòng Giáo hội, 60 năm hòa mình với những thăng trầm của đất nước, 60 năm chiến đấu với những thành bại của cuộc đời. Nhờ sự bảo bọc trong tình yêu quan phòng của Thiên Chúa, sự dìu dắt của các Đấng bậc trong Giáo hội và Hội dòng, cùng với sự cần mẫn, kiên trung, nỗ nực “gạn đục khơi trong” của tất cả các chị phụ trách và chị em trong cộng đoàn mọi thế hệ, nên 60 năm qua cộng đoàn “vẫn sống và sống dồi dào”. Nhìn lại dòng lịch sử 60 năm hình thành và phát triển, Cộng đoàn Thánh Martino Tam Hà cùng nhau hướng về Thiên Chúa trong tâm tình tạ ơn, yêu mến. Tri ân các Đấng Bậc đã đồng hành với cộng đoàn, đã cùng dệt nên những trang sử và còn viết tiếp dòng lịch sử. Với niềm xác tín Chúa Thánh Thần đang thúc đẩy, cộng đoàn sẽ bước tới tương lai trong sự can đảm, tin tưởng và phó thác, nhiệt thành dấn thân trong sứ vụ loan giảng Tin mừng, để dấu chân của người Nữ tu Đaminh Rosa Lima nơi cộng đoàn này luôn dải rộng trong chiều dài lịch sử của Hội dòng và Giáo hội.