Ngày 12/6 Thánh Ða Minh Ðinh Ðạt - Augustinô Phan Viết Huy - Nicôla Bùi Ðức Thể

Câu chuyện đầy thi vị trong Kinh Thánh, kể về cuộc trả giá của ông Apraham với Chúa về thành Sôđôma,[1]… gợi nhớ về câu chuyện thời bách hại đạo Công giáo ở Việt Nam giữa thế kỷ XIX. Ngày ấy, có lẽ Giáo hội cũng thưa với Chúa: Nếu còn lại ba người lính tuyên xưng danh Chúa thì sao? Chúa có gìn giữ Giáo hội của Chúa đứng vững không?

Chuyện kể vào năm thứ 19 triều vua Minh Mạng, nhà vua truyền cho các quan phải bắt các lính theo đạo Công giáo trong quân ngũ phải chối đạo. Thừa lệnh của vua, quan Trịnh Quang Khanh đã thề tiêu diệt đạo Công giáo đến nỗi không có một quan nào trong lịch sử bách đạo tại Việt Nam dữ tợn hơn ông. Năm 1838, thành Nam Ðịnh có chừng 500 lính Công giáo bị điệu ra trước tòa để xét xử. Quan không đòi hỏi gì khác, chỉ cần những người ấy chối đạo bước qua thập giá thì sẽ được nhiều lợi lộc vua ban và sẽ được phục chức trong quân đội. Quan cũng không quên đưa ra các cực hình để đe dọa những phần tử bất tuân lệnh. Một số rất lớn các quân binh đã vâng lời quan bước qua thập giá, một số khác thì từ chối và họ bị quân lính dùng sức lôi họ qua thập giá rồi kể như họ đã chối đạo. Các quan vô cùng hoan hỉ vì 500 lính Công giáo phần lớn đã chối bỏ đức tin, chỉ còn 15 người nhất định không để cho lính kéo qua thập giá. Họ nhất quyết xưng mình là Kitô hữu.

Quan cho đánh đập tra tấn họ và tìm cách bắt bạn bè, vợ con của 15 ông này phải khuyên nhủ các ông chối đạo. Nhưng các ông vẫn trung thành. Quan lại truyền cho quân lính đánh đập các ông dã man hơn. Rồi cho quân lính lôi các ông qua thập giá, nếu ông nào nhấc chân lên không chịu đạp lên thánh giá thì bị quân lính dùng roi đánh vào chân. Vừa bị đòn đánh, vừa bị thân nhân và bạn bè dùng đủ mọi lý do để khuyên nhủ các ông bỏ đạo, không chịu nổi nữa, thêm 06 ông đã xin bỏ đạo. Con số còn lại chỉ còn có 09 ông.

Chín ông bị điệu về ngục thất. Rồi lại bị điệu ra trước tòa. Trong phiên tòa, quan Trịnh Quang Khanh lại hứa hẹn ban nhiều bổng lộc của nhà vua cho ai chối đạo, và dùng nhiều hình phạt nặng nề cho những ai bất tuân. Trong số 09 ông, 04 ông lại xin bỏ đạo. Chỉ còn 05 ông nhất định không chịu chối đạo. Quan rất tức giận, truyền cho quân lính hành hình dã man hơn, vì ông không muốn giết các tín hữu mà chỉ mong muốn họ bỏ đạo.

Ngày 26/6/1838, quan tổng trấn lại truyền 05 ông phải hầu tòa, quan cố gắng hết sức áp dụng các hình cụ mà ông mới sáng chế ra để đe dọa, rồi khuyên nhủ và hứa hẹn. Các ông vẫn không chịu bỏ đạo… Ngày kia quan truyền cho lý hình, buộc gông rất nặng vào cổ các ông rồi cho lính kéo các ông qua thập giá. Khi kéo các ông qua thập giá quân lính hô thật to coi như các ông đã chối đạo. Vừa bị đánh đập đau đớn, vừa sợ hãi, 02 trong số 05 ông đã chối đạo.

500 binh lính Công giáo bị đưa ra xét xử giờ đây chỉ con 03 vị trung thành với Chúa là: Augustinô Phan Viết Huy, sinh 1795 tại Hạ Linh, Bùi Chu, Nam Ðịnh; Nicôla Bùi Ðức Thể, sinh năm 1792 tại Kiên Trung, Bùi Chu; và Ða Minh Ðinh Ðạt, sinh năm 1803 tại Phú Nhai, Nam Ðịnh. Các ông ăn chay đánh tội nhiều hơn nữa để xin ơn bền vững.

Tháng 10/1838 quan thấy 03 ông vẫn cứ vững lòng trung kiên thì đệ án xin nhà vua xử tử các ông. Vua Minh Mạng không cho giết, trái lại còn truyền cho quan phải tìm đủ mọi cách khuyên dụ. Quan tìm cách biệt giam 03 ông để làm lung lay đức tin. Cuối cùng các ông cũng vì yếu đuối mà chối Chúa. Ròng rã tám thánh trời chịu nhiều cực hình mà các ông vẫn trung kiên, giờ đây nghe tin các ông chối đạo, rất nhiều người không tin. Riêng các ông, từ khi chối đạo, thì lương tâm các ông cắn rứt. Các ông đã cùng nhau lên tỉnh để xin chết vì đạo. Quan không dám xử, các ông lại vào triều yết vua để xin tử đạo. Vua khuyên dụ không được bèn quyết án xử.

Ngày 12/6/1839, ông Huy và ông Thể bị điệu ra cửa bể là cửa Thuận để chịu chết. Lý hình giơ gươm lên, chặt ngang lưng hai ông như đã ghi trong án. Sau đó chúng chặt đầu rồi bổ làm tư và liệng xác hai ông xuống biển. Ngày 18/7/1839, vua truyền xử giảo ông Ðạt.

Lạy Chúa, tin theo Chúa là chúng con phải làm cuộc trả giá có khi bằng chính sinh mạng của mình như các thánh Tử đạo Việt Nam khi xưa. Xin cho chúng con ơn đức tin vững mạnh cùng với sự kiên cường, để chúng con dám tuyên xưng Chúa giữa cuộc sống đầy những thách đố hôm nay. Amen