Quan thái bộc (1808-1857)
I. Tiểu sử
I. Tiểu sử
Tâu bệ hạ, đã ba mươi năm phục vụ dưới ba triều vua,
lúc nào hạ thần cũng là người hết lòng yêu nước.
Nay hạ thần cam chịu mọi cực hình để nên giống Chúa Kitô.
lúc nào hạ thần cũng là người hết lòng yêu nước.
Nay hạ thần cam chịu mọi cực hình để nên giống Chúa Kitô.
Thánh Micae Hồ Đình Hy sinh ra tại làng Nhu Lâm, phủ Thừa Thiên năm 1808. Thân phụ là quan đại thần Giuse Hồ Đình Duyệt. Cậu Hy là con út trong gia đình 12 anh em, mất bảy còn năm. Lúc nhỏ, cậu mang tên Thục, sau khi lập gia đình đổi tên là Hy.
Từ thời niên thiếu, cậu theo học chữ Nho, được bổ nhiệm làm quan cửu phẩm khi vừa tròn 19 tuổi. Năm sau, cậu lập gia đình với thiếu nữ đạo đức Lucia Tân, quê làng Sơn Công và sinh được 5 người con. Thế nhưng, do chịu ảnh hưởng nhiều tật xấu trong giới quan lại, ông có quan hệ với một thiếu nữ trẻ và sinh được 3 người con ngoại hôn. Để chuộc lại lỗi lầm, ông đã rửa tội và đưa chúng về nuôi nấng tử tế như con chính thức của mình, rồi cố gắng làm nhiều việc thiện để đền bù tội lỗi.
Nối bước tinh thần đạo đức hay giúp đỡ hàng giáo sĩ, lòng thương người nghèo của song thân, gia đình quan thái bộc Hy là nơi nương thân của hai Đức cha François Pellerin - Phan và Sohier - Bình. Đức cha Phan đặt quan thái bộc Hy làm trùm họ giáo đoàn tại kinh đô Huế. Quan thái bộc âm thầm nhận lãnh trách nhiệm và cố gắng chu toàn nghĩa vụ.
Năm 1865, lòng ganh tỵ, ghen ghét của các quan trong triều đối với đại thần Hồ Đình Hy dâng cao khi ngài khí khái ngăn chặn các đại thần khác lạm dụng công quỹ và ức hiếp dân lành. Các đồng liêu của quan thái bộc Hy mật tấu lên vua Tự Đức, vu khống quan tam phẩm Hồ Đình Hy bí mật giao tiếp với Tây phương, âm mưu làm loạn, nhờ sự ủng hộ của người dân theo đạo nhằm lật đổ ngai vàng.
Tại công đường, trong các phiên xử ngày 18 và 21-5-1857, chứng nhân đức tin Micae Hồ Đình Hy bị cực hình tra tấn, mỗi lần sáu mươi roi. Vì quá đau đớn, ông lỡ lời khai tên một vài giáo hữu. Ông nghĩ rằng những người này đã ẩn trốn nơi khác, nào ngờ quân lính truy tìm và đã bắt được họ. Một số người trong họ xuất giáo, số còn lại trung kiên với đức tin nên bị khắc trên má hai chữ “tả đạo” và bị lưu đày. Thấy số dân có đạo bị bắt là do lỗi của mình, ông khóc lóc, ân hận, xưng tội và xin lòng từ bi Chúa thứ tha. Ông cương quyết dùng chính máu của mình để đền tội.
Sáng ngày 22-5-1857, quan thái bộc Micae Hồ Đình Hy được dẫn ra khỏi Cửa Hiển Nhân của Đại Nội, đến pháp trường bên cầu An Hòa. Khi nhìn thấy cha Hạnh, ông đưa tay lên trán, như dấu hiệu để nhận lãnh Bí tích Hòa giải lần cuối cùng. Sau khi chịu xử trảm, thi hài của thánh nhân được an táng trong lòng nhà thờ cũ họ đạo Phủ Cam.
Quan thái bộc Micae Hồ Ðình Hy được nâng lên bậc chân phước ngày 02-5-1909 và được tôn phong hiển thánh ngày 19-6-1988.
Từ thời niên thiếu, cậu theo học chữ Nho, được bổ nhiệm làm quan cửu phẩm khi vừa tròn 19 tuổi. Năm sau, cậu lập gia đình với thiếu nữ đạo đức Lucia Tân, quê làng Sơn Công và sinh được 5 người con. Thế nhưng, do chịu ảnh hưởng nhiều tật xấu trong giới quan lại, ông có quan hệ với một thiếu nữ trẻ và sinh được 3 người con ngoại hôn. Để chuộc lại lỗi lầm, ông đã rửa tội và đưa chúng về nuôi nấng tử tế như con chính thức của mình, rồi cố gắng làm nhiều việc thiện để đền bù tội lỗi.
Nối bước tinh thần đạo đức hay giúp đỡ hàng giáo sĩ, lòng thương người nghèo của song thân, gia đình quan thái bộc Hy là nơi nương thân của hai Đức cha François Pellerin - Phan và Sohier - Bình. Đức cha Phan đặt quan thái bộc Hy làm trùm họ giáo đoàn tại kinh đô Huế. Quan thái bộc âm thầm nhận lãnh trách nhiệm và cố gắng chu toàn nghĩa vụ.
Năm 1865, lòng ganh tỵ, ghen ghét của các quan trong triều đối với đại thần Hồ Đình Hy dâng cao khi ngài khí khái ngăn chặn các đại thần khác lạm dụng công quỹ và ức hiếp dân lành. Các đồng liêu của quan thái bộc Hy mật tấu lên vua Tự Đức, vu khống quan tam phẩm Hồ Đình Hy bí mật giao tiếp với Tây phương, âm mưu làm loạn, nhờ sự ủng hộ của người dân theo đạo nhằm lật đổ ngai vàng.
Tại công đường, trong các phiên xử ngày 18 và 21-5-1857, chứng nhân đức tin Micae Hồ Đình Hy bị cực hình tra tấn, mỗi lần sáu mươi roi. Vì quá đau đớn, ông lỡ lời khai tên một vài giáo hữu. Ông nghĩ rằng những người này đã ẩn trốn nơi khác, nào ngờ quân lính truy tìm và đã bắt được họ. Một số người trong họ xuất giáo, số còn lại trung kiên với đức tin nên bị khắc trên má hai chữ “tả đạo” và bị lưu đày. Thấy số dân có đạo bị bắt là do lỗi của mình, ông khóc lóc, ân hận, xưng tội và xin lòng từ bi Chúa thứ tha. Ông cương quyết dùng chính máu của mình để đền tội.
Sáng ngày 22-5-1857, quan thái bộc Micae Hồ Đình Hy được dẫn ra khỏi Cửa Hiển Nhân của Đại Nội, đến pháp trường bên cầu An Hòa. Khi nhìn thấy cha Hạnh, ông đưa tay lên trán, như dấu hiệu để nhận lãnh Bí tích Hòa giải lần cuối cùng. Sau khi chịu xử trảm, thi hài của thánh nhân được an táng trong lòng nhà thờ cũ họ đạo Phủ Cam.
Quan thái bộc Micae Hồ Ðình Hy được nâng lên bậc chân phước ngày 02-5-1909 và được tôn phong hiển thánh ngày 19-6-1988.
Trích sách "Hạnh Các Thánh Tử Đạo Việt Nam"
Biên soạn: Hội đồng Giám mục Việt Nam
II. Cầu nguyện
Quan chức trở lại – cầu cho quan chức.
Biên soạn: Hội đồng Giám mục Việt Nam
II. Cầu nguyện
Quan chức trở lại – cầu cho quan chức.
Trong danh sách các thánh tử đạo Việt Nam, có thánh Micae Hồ Ðình Hy, người đã từng giữ chức vụ quan Thái bộc trong triều đình, giúp vua xử lý các vụ việc hành chính, và được đứng hai bên tả hữu vua trong việc triều chính. Micae Hồ Ðình Hy, sinh năm 1808 tại Như Lâm, Thừa Thiên, Huế, trong một gia đình quan chức. Cậu là con út trong số 12 anh chị em. Hồ Ðình Hy làm việc giỏi lại đức độ liêm khiết nên được thăng chức Thái bộc, hàm Tam phẩm dưới triều vua Tự Đức.
Những quan chức thời phong kiến sa lầy trong những vụ bê bối là điều thường thấy: tham nhũng, bắt nạt dân nghèo, lem nhem tình cảm,… Tuy làm quan lớn dưới thời bách hại đạo, Hồ Ðình Hy vẫn can đảm tỏ lộ cho mọi người biết mình là người theo Chúa: Trong nhà ông đặt bàn thờ kính Chúa nơi trang trọng, ông nuôi dạy một người con tiến lên chức linh mục; nhưng ông cũng không tránh khỏi những ảnh hưởng tật xấu của giới quan lại và rồi ông cũng đôi lần ngã sa, ông quan hệ với một thiếu nữ trẻ và sinh được ba người con ngoại hôn.
Tạ ơn Chúa đã không để ông té ngã quá lâu trong vũng bùn tội lụy. Ông chỗi dậy hoán cải và chuộc lại lỗi lầm bằng cách: xin ân xá cho người bị tố cáo đã lấy trộm trong kho lẫm nhà vua; đón tiếp người nghèo nghiện ngập bị bệnh một cách tận tình, rồi đưa về nhà để chăm sóc họ; dùng tiền để chuộc hai bé gái con nhà nghèo bị bán cho người ngoại giáo, rồi đem về nuôi dạy cho đến lúc trưởng thành.
Nhận thấy cuộc hoán cải và hướng mới của cuộc đời Hồ Ðình Hy trong ơn thánh, Đức cha giáo phận trao cho ông nhiệm vụ hỗ trợ các thầy giảng ở tỉnh Thừa Thiên; sau đó lại ủy thác cho ông việc coi sóc tài sản và cơ sở truyền giáo trong giáo phận.
Cuối năm 1856, khi quân Pháp bắn phá cảng Đà Nẵng thì quan Thái bộc Hồ Đình Hy bị bắt vì triều đình lấy cớ ông đã gửi con đi học ở Pénang, nghĩa là có giao thiệp với nước ngoài. Khi bị giam, rồi bị bắt ép bước qua Thánh Giá ông đã mạnh mẽ chối từ và tuyên xưng đức tin. Tuy nhiên, vì bản tính con người mỏng dòn khó vượt qua những yếu đuối dưới những roi đòn tra hỏi, ông đã khai thêm một số tín hữu nữa. Dựa vào lời ông khai, triều đình bắt được 29 người, 8 người chối đạo, 21 người còn lại bị khắc trên má hai chữ “tả đạo”… Lại một lần nữa ông khóc lóc ăn năn hối hận vì lỗi của mình, từ đây ông kiên quyết dùng máu mình để chuộc lại lỗi lầm đã qua.
Ngày 30/4/1857, vua kết án quan Hồ Đình Hy: khinh luật nước, theo tà đạo, lại gởi con đi giao thiệp với nước ngoài. Vua truyền phải chém đầu làm gương. Chưa hết vua còn ghi chi tiết cuộc hành xử: “Ta hạ lệnh cho năm quan triều đình và 15 binh sĩ dẫn y đi vòng quanh thành nội ba ngày. Khi đi ngang qua chợ và nơi công cộng, phải rao tội nó lên cho dân biết… Hơn nữa, tại mỗi ngã ba đường, ta truyền đánh thêm 30 trượng. Sau ba ngày như thế thì chém đầu nó. Có thể bọn Gia-tô sẽ lấy làm tủi nhục mà lo sửa mình.”
Hình ảnh thánh Micae Hồ Ðình Hy gần giống với hình ảnh Đức Giêsu thầy chí thánh trên đường thập giá. Chúa Giêsu cho Micae Hồ Ðình Hy và cho mỗi người chúng ta sức mạnh và lời cảnh tỉnh, rằng Ngài chịu đựng tất cả vì tội lỗi nhân loại, Ngài trung tín và không bao giờ phạm tội dù chỉ một lần. Sáng ngày 22/5/1857, quan Micae Hồ Ðình Hy bị đưa ra pháp trường, ông sửa soạn y phục, rồi sốt sắng qùy gối cầu nguyện, ông bình thản đưa đầu cho lý hình thi hành phận sự.
Quý vị và các bạn thân mến,
Trong Thánh lễ tại nhà nguyện thánh Matta ngày 16/9/2019, Đức Thánh Cha đề cập đến cách thánh Phaolô thúc giục tất cả dân Chúa cầu nguyện, một lời cầu nguyện mang tính phổ quát: “Anh chị em hãy cầu nguyện cho mọi người, để chúng ta có thể sống một cuộc sống bình an, trong trang nghiêm và sốt sắng…” Nhưng có một điều tôi muốn dừng lại thêm, anh chị em hãy cầu nguyện: “Cho cả các vị vua và cho tất cả những bậc vị vọng, những người nắm quyền.” Đó là lời cầu nguyện cho những người cai trị, cho các chính trị gia, cho những người có trách nhiệm điều hành một thể chế chính trị, một quốc gia, hay một tỉnh thành.[1]
Lạy Chúa, càng đứng trên đỉnh cao danh vọng của cuộc đời phận người chúng con càng dễ bị cám dỗ. Chúng con cầu xin cho những người đang làm phận vụ trên dân, được ơn mạnh mẽ, trung tín và nhiệt thành trong sứ vụ, nhưng lại kiên cường và can đảm chống lại những cám dỗ thấp hèn nhờ lời chuyển cầu của thánh Micae Hồ Ðình Hy. Amen
Những quan chức thời phong kiến sa lầy trong những vụ bê bối là điều thường thấy: tham nhũng, bắt nạt dân nghèo, lem nhem tình cảm,… Tuy làm quan lớn dưới thời bách hại đạo, Hồ Ðình Hy vẫn can đảm tỏ lộ cho mọi người biết mình là người theo Chúa: Trong nhà ông đặt bàn thờ kính Chúa nơi trang trọng, ông nuôi dạy một người con tiến lên chức linh mục; nhưng ông cũng không tránh khỏi những ảnh hưởng tật xấu của giới quan lại và rồi ông cũng đôi lần ngã sa, ông quan hệ với một thiếu nữ trẻ và sinh được ba người con ngoại hôn.
Tạ ơn Chúa đã không để ông té ngã quá lâu trong vũng bùn tội lụy. Ông chỗi dậy hoán cải và chuộc lại lỗi lầm bằng cách: xin ân xá cho người bị tố cáo đã lấy trộm trong kho lẫm nhà vua; đón tiếp người nghèo nghiện ngập bị bệnh một cách tận tình, rồi đưa về nhà để chăm sóc họ; dùng tiền để chuộc hai bé gái con nhà nghèo bị bán cho người ngoại giáo, rồi đem về nuôi dạy cho đến lúc trưởng thành.
Nhận thấy cuộc hoán cải và hướng mới của cuộc đời Hồ Ðình Hy trong ơn thánh, Đức cha giáo phận trao cho ông nhiệm vụ hỗ trợ các thầy giảng ở tỉnh Thừa Thiên; sau đó lại ủy thác cho ông việc coi sóc tài sản và cơ sở truyền giáo trong giáo phận.
Cuối năm 1856, khi quân Pháp bắn phá cảng Đà Nẵng thì quan Thái bộc Hồ Đình Hy bị bắt vì triều đình lấy cớ ông đã gửi con đi học ở Pénang, nghĩa là có giao thiệp với nước ngoài. Khi bị giam, rồi bị bắt ép bước qua Thánh Giá ông đã mạnh mẽ chối từ và tuyên xưng đức tin. Tuy nhiên, vì bản tính con người mỏng dòn khó vượt qua những yếu đuối dưới những roi đòn tra hỏi, ông đã khai thêm một số tín hữu nữa. Dựa vào lời ông khai, triều đình bắt được 29 người, 8 người chối đạo, 21 người còn lại bị khắc trên má hai chữ “tả đạo”… Lại một lần nữa ông khóc lóc ăn năn hối hận vì lỗi của mình, từ đây ông kiên quyết dùng máu mình để chuộc lại lỗi lầm đã qua.
Ngày 30/4/1857, vua kết án quan Hồ Đình Hy: khinh luật nước, theo tà đạo, lại gởi con đi giao thiệp với nước ngoài. Vua truyền phải chém đầu làm gương. Chưa hết vua còn ghi chi tiết cuộc hành xử: “Ta hạ lệnh cho năm quan triều đình và 15 binh sĩ dẫn y đi vòng quanh thành nội ba ngày. Khi đi ngang qua chợ và nơi công cộng, phải rao tội nó lên cho dân biết… Hơn nữa, tại mỗi ngã ba đường, ta truyền đánh thêm 30 trượng. Sau ba ngày như thế thì chém đầu nó. Có thể bọn Gia-tô sẽ lấy làm tủi nhục mà lo sửa mình.”
Hình ảnh thánh Micae Hồ Ðình Hy gần giống với hình ảnh Đức Giêsu thầy chí thánh trên đường thập giá. Chúa Giêsu cho Micae Hồ Ðình Hy và cho mỗi người chúng ta sức mạnh và lời cảnh tỉnh, rằng Ngài chịu đựng tất cả vì tội lỗi nhân loại, Ngài trung tín và không bao giờ phạm tội dù chỉ một lần. Sáng ngày 22/5/1857, quan Micae Hồ Ðình Hy bị đưa ra pháp trường, ông sửa soạn y phục, rồi sốt sắng qùy gối cầu nguyện, ông bình thản đưa đầu cho lý hình thi hành phận sự.
Quý vị và các bạn thân mến,
Trong Thánh lễ tại nhà nguyện thánh Matta ngày 16/9/2019, Đức Thánh Cha đề cập đến cách thánh Phaolô thúc giục tất cả dân Chúa cầu nguyện, một lời cầu nguyện mang tính phổ quát: “Anh chị em hãy cầu nguyện cho mọi người, để chúng ta có thể sống một cuộc sống bình an, trong trang nghiêm và sốt sắng…” Nhưng có một điều tôi muốn dừng lại thêm, anh chị em hãy cầu nguyện: “Cho cả các vị vua và cho tất cả những bậc vị vọng, những người nắm quyền.” Đó là lời cầu nguyện cho những người cai trị, cho các chính trị gia, cho những người có trách nhiệm điều hành một thể chế chính trị, một quốc gia, hay một tỉnh thành.[1]
Lạy Chúa, càng đứng trên đỉnh cao danh vọng của cuộc đời phận người chúng con càng dễ bị cám dỗ. Chúng con cầu xin cho những người đang làm phận vụ trên dân, được ơn mạnh mẽ, trung tín và nhiệt thành trong sứ vụ, nhưng lại kiên cường và can đảm chống lại những cám dỗ thấp hèn nhờ lời chuyển cầu của thánh Micae Hồ Ðình Hy. Amen
[1] Lược trích bài giảng của ĐTC trong nhà nguyện thánh Macta ngày 16/9/2019 https://www.vaticannews.va/vi/pope-francis/mass-casa-santa-marta/2019-09/dtc-santamarta-160919-haycaunguyenchocaccapchinhquyen.html