Sáng danh Chúa trời đất,
chúng tôi cám ơn Người vì chúng tôi được chịu chết vì Người.
chúng tôi cám ơn Người vì chúng tôi được chịu chết vì Người.
Thánh Phaolô Phạm Khắc Khoan sinh ra năm 1771 tại làng Diên Mậu, khi ấy thuộc xứ Hảo Nho, nay thuộc xứ Hiếu Thuận, Giáo phận Phát Diệm.
Khi còn là thầy giảng, thầy Khoan được bề trên giao cho việc cai quản Nhà chung Kẻ Vĩnh. Về sau, thầy Khoan chịu chức linh mục và làm cha chính xứ Phúc Nhạc. Cha thường nhắc nhở giáo hữu về phép công bằng và nhân đức sạch sẽ. Vì ai giữ tốt hai điều ấy, ắt sẽ được rỗi linh hồn. Dù trong xứ có ba cha phó, cha Khoan vẫn chịu khó làm các phần việc và nêu gương sáng cho mọi người.
Dù đã hơn sáu mươi tuổi, nhưng cha vẫn đi thăm các họ Phúc Nhạc, Đông Biên, Tôn Đạo và dòng Mến Thánh Giá Yên Mối mỗi tháng một lần. Cha Khoan coi xứ Phúc Nhạc được mấy năm, thì bị bắt cùng với thầy Hiếu và thầy Thanh tại Đông Biên.
Hôm ấy, cha Khoan đi xức dầu bệnh nhân ở Trại Bò, về qua Đông Biên, trú một đêm trong nhà ông phó tổng Dụ. Sáng hôm sau, ngày 24-8-1837, lý trưởng làng ấy vây bắt cha, cùng thầy Thanh và thầy Hiếu, hai thầy giảng đi giúp cha Khoan. Họ giải ngay các vị lên tỉnh và giam gần hai năm liền.
Khi bị bắt, cha Khoan đã 68 tuổi. Tuy già yếu, và bị tra tấn mấy đợt, chịu khổ sở mọi đàng, nhưng cha chẳng sờn lòng, chẳng hề dao động. Khi quan trách cha rằng: “Sao ông không nghĩ lại mà biết mình đã lầm, hãy bỏ đạo đi, hãy vâng lời vua, đừng có nghe những thằng Tây nữa làm gì”, cha Khoan chỉ thưa lại một điều rằng: “Sống chết tôi không bỏ đạo”.
Các quan thấy vậy thì truyền giam riêng cha Khoan một nơi và thầy Thanh, thầy Hiếu một nơi, sau đó sẽ dụ dỗ riêng từng người. Khi ấy, quan án nói với cha rằng: “Hai đầy tớ ông đã nghe, đã bước qua thập giá rồi, ông còn cưỡng làm gì?” Cha nghĩ là thật nên lấy làm đau đớn buồn bã lắm. Nhưng ngày hôm sau có một người đàn bà vào tù trình rằng: “Hai thầy giảng vẫn xưng đạo ra mạnh bạo lắm, cho đến nỗi các quan phải sợ hãi”. Khi đó cha mới mừng rỡ và tạ ơn Chúa.
Án của cha Khoan thì phải trảm quyết vì là linh mục, và phải bêu đầu đủ ba ngày để làm cho người ta sợ. Cha được tin ấy thì vui mừng lắm vì nghĩ rằng: Chẳng còn bao lâu sẽ được mọi sự vui vẻ trên trời. Nhưng vua lại giảm bớt hình phạt: “Thằng có tội này đã lừa dối người ta đã lâu, đến trước mặt quan nó cũng không chịu bước qua thập giá thì thật là người hư đáng chết. Nhưng mà nó đã hơn sáu mươi tuổi, chẳng còn sống được bao lâu, thì phạt nó như hai đứa đầy tớ nó, là giảo giam hậu”. Cứ như chỉ vua đã ra về cha Khoan, thì cha và hai thầy bị giam lâu ngày cho chết mòn.
Các quan biết chắc không có phép nào làm cho cha bỏ đạo được nên khép án trảm quyết và tâu về kinh. Lần này, vua Minh Mạng châu phê ngay. Cha Khoan được tin ấy thì mừng lắm, nhưng vì đã gần tết, các quan giãn ra cho đến ra Giêng.
Tết rồi, quan lại phải đổi và quan mới đến, lại muốn đòi các vị bỏ đạo. Cha Khoan còn bị giam thêm mấy tháng. Quan án mới cho đòi cha, thầy Thanh và thầy Hiếu mà bảo rằng: “Chúng bay có nghe tao thì sống, nếu chẳng nghe thì phải chết. Bây giờ hãy suy nghĩ”. Cha thay mặt họ trả lời rằng: “Chúng tôi đã suy nghĩ rồi, chẳng có lẽ nào mà chúng tôi đổi ý được. Án chúng tôi đã ra, chúng tôi chỉ mong quan lớn xử chúng tôi cho chóng, chúng tôi chẳng bước qua thập giá, có muốn làm sự quái gở dường ấy cho được giữ sự sống, thì chúng tôi đã làm rồi”.
Đến ngày 22-01-1839, có chỉ vua Minh Mạng ra truyền cho các quan lại phải ra sức liệu làm sao mà bắt cha Khoan bỏ đạo. Quan gọi cha đến bảo rằng: “Ông đã biết đức hoàng đế thương ông lắm, vì ông là người bổn quốc. Tuy rằng đức vua bắt giam, nhưng mà sắc chỉ có ý cho ông biết, mình sai mà sửa mình lại mà thôi. Nay có chỉ vua đây truyền cho ông phải bước qua thập giá thì sẽ được tha ngay. Ta cũng thương ông lắm, ông vâng lệnh vua để ta tha ngay bây giờ”. Cha Khoan trả lời rằng: “Bẩm quan lớn, tôi biết ơn quan lớn thương tôi, nhưng mà thế tôi phải làm bận lòng quan lớn, không làm sao mà vâng lời vua được. Tôi xin quan lớn cho tôi biết sớm ngày tôi bị xử, để tôi liệu việc riêng tôi mà giã thế gian”.
Quan hứa rằng sẽ cho biết trước, đoạn quan mời người vào trong nhà ăn trầu uống nước. Ngày 28-4-1840, quan cho xử Cụ Khoan và hai thầy kẻ giảng Hiếu và Thanh.
Trên đường ra pháp trường ở chân núi Cánh Diều, ba vị vừa đi vừa hát. Sau khi cha Khoan cất tiếng hát Allêluia, lý hình thi hành án xử trảm. Đến đêm giáo hữu đem xác cha về làng Yên Mối, sau chuyển về Phúc Nhạc.
Linh mục Phaolô Phạm Khắc Khoan được nâng lên bậc chân phước ngày 27-5-1900 và được tôn phong hiển thánh ngày 19-6-1988.
Khi còn là thầy giảng, thầy Khoan được bề trên giao cho việc cai quản Nhà chung Kẻ Vĩnh. Về sau, thầy Khoan chịu chức linh mục và làm cha chính xứ Phúc Nhạc. Cha thường nhắc nhở giáo hữu về phép công bằng và nhân đức sạch sẽ. Vì ai giữ tốt hai điều ấy, ắt sẽ được rỗi linh hồn. Dù trong xứ có ba cha phó, cha Khoan vẫn chịu khó làm các phần việc và nêu gương sáng cho mọi người.
Dù đã hơn sáu mươi tuổi, nhưng cha vẫn đi thăm các họ Phúc Nhạc, Đông Biên, Tôn Đạo và dòng Mến Thánh Giá Yên Mối mỗi tháng một lần. Cha Khoan coi xứ Phúc Nhạc được mấy năm, thì bị bắt cùng với thầy Hiếu và thầy Thanh tại Đông Biên.
Hôm ấy, cha Khoan đi xức dầu bệnh nhân ở Trại Bò, về qua Đông Biên, trú một đêm trong nhà ông phó tổng Dụ. Sáng hôm sau, ngày 24-8-1837, lý trưởng làng ấy vây bắt cha, cùng thầy Thanh và thầy Hiếu, hai thầy giảng đi giúp cha Khoan. Họ giải ngay các vị lên tỉnh và giam gần hai năm liền.
Khi bị bắt, cha Khoan đã 68 tuổi. Tuy già yếu, và bị tra tấn mấy đợt, chịu khổ sở mọi đàng, nhưng cha chẳng sờn lòng, chẳng hề dao động. Khi quan trách cha rằng: “Sao ông không nghĩ lại mà biết mình đã lầm, hãy bỏ đạo đi, hãy vâng lời vua, đừng có nghe những thằng Tây nữa làm gì”, cha Khoan chỉ thưa lại một điều rằng: “Sống chết tôi không bỏ đạo”.
Các quan thấy vậy thì truyền giam riêng cha Khoan một nơi và thầy Thanh, thầy Hiếu một nơi, sau đó sẽ dụ dỗ riêng từng người. Khi ấy, quan án nói với cha rằng: “Hai đầy tớ ông đã nghe, đã bước qua thập giá rồi, ông còn cưỡng làm gì?” Cha nghĩ là thật nên lấy làm đau đớn buồn bã lắm. Nhưng ngày hôm sau có một người đàn bà vào tù trình rằng: “Hai thầy giảng vẫn xưng đạo ra mạnh bạo lắm, cho đến nỗi các quan phải sợ hãi”. Khi đó cha mới mừng rỡ và tạ ơn Chúa.
Án của cha Khoan thì phải trảm quyết vì là linh mục, và phải bêu đầu đủ ba ngày để làm cho người ta sợ. Cha được tin ấy thì vui mừng lắm vì nghĩ rằng: Chẳng còn bao lâu sẽ được mọi sự vui vẻ trên trời. Nhưng vua lại giảm bớt hình phạt: “Thằng có tội này đã lừa dối người ta đã lâu, đến trước mặt quan nó cũng không chịu bước qua thập giá thì thật là người hư đáng chết. Nhưng mà nó đã hơn sáu mươi tuổi, chẳng còn sống được bao lâu, thì phạt nó như hai đứa đầy tớ nó, là giảo giam hậu”. Cứ như chỉ vua đã ra về cha Khoan, thì cha và hai thầy bị giam lâu ngày cho chết mòn.
Các quan biết chắc không có phép nào làm cho cha bỏ đạo được nên khép án trảm quyết và tâu về kinh. Lần này, vua Minh Mạng châu phê ngay. Cha Khoan được tin ấy thì mừng lắm, nhưng vì đã gần tết, các quan giãn ra cho đến ra Giêng.
Tết rồi, quan lại phải đổi và quan mới đến, lại muốn đòi các vị bỏ đạo. Cha Khoan còn bị giam thêm mấy tháng. Quan án mới cho đòi cha, thầy Thanh và thầy Hiếu mà bảo rằng: “Chúng bay có nghe tao thì sống, nếu chẳng nghe thì phải chết. Bây giờ hãy suy nghĩ”. Cha thay mặt họ trả lời rằng: “Chúng tôi đã suy nghĩ rồi, chẳng có lẽ nào mà chúng tôi đổi ý được. Án chúng tôi đã ra, chúng tôi chỉ mong quan lớn xử chúng tôi cho chóng, chúng tôi chẳng bước qua thập giá, có muốn làm sự quái gở dường ấy cho được giữ sự sống, thì chúng tôi đã làm rồi”.
Đến ngày 22-01-1839, có chỉ vua Minh Mạng ra truyền cho các quan lại phải ra sức liệu làm sao mà bắt cha Khoan bỏ đạo. Quan gọi cha đến bảo rằng: “Ông đã biết đức hoàng đế thương ông lắm, vì ông là người bổn quốc. Tuy rằng đức vua bắt giam, nhưng mà sắc chỉ có ý cho ông biết, mình sai mà sửa mình lại mà thôi. Nay có chỉ vua đây truyền cho ông phải bước qua thập giá thì sẽ được tha ngay. Ta cũng thương ông lắm, ông vâng lệnh vua để ta tha ngay bây giờ”. Cha Khoan trả lời rằng: “Bẩm quan lớn, tôi biết ơn quan lớn thương tôi, nhưng mà thế tôi phải làm bận lòng quan lớn, không làm sao mà vâng lời vua được. Tôi xin quan lớn cho tôi biết sớm ngày tôi bị xử, để tôi liệu việc riêng tôi mà giã thế gian”.
Quan hứa rằng sẽ cho biết trước, đoạn quan mời người vào trong nhà ăn trầu uống nước. Ngày 28-4-1840, quan cho xử Cụ Khoan và hai thầy kẻ giảng Hiếu và Thanh.
Trên đường ra pháp trường ở chân núi Cánh Diều, ba vị vừa đi vừa hát. Sau khi cha Khoan cất tiếng hát Allêluia, lý hình thi hành án xử trảm. Đến đêm giáo hữu đem xác cha về làng Yên Mối, sau chuyển về Phúc Nhạc.
Linh mục Phaolô Phạm Khắc Khoan được nâng lên bậc chân phước ngày 27-5-1900 và được tôn phong hiển thánh ngày 19-6-1988.
Cầu nguyện cho nạn nhân của bạo lực vì niềm tin tôn giáo
Ngày 28/5/2019 vừa qua, Đại Hội đồng Liên hiệp Quốc công bố quyết định chọn ngày 22/8 hằng năm làm Ngày Quốc tế Tưởng niệm các nạn nhân của bạo lực vì lý do tôn giáo hay niềm tin. Ngày 22/8 năm nay sẽ là lần tưởng niệm đầu tiên. Với tinh thần liên đới và bổn phận Đức tin, Uỷ ban Công Lý và Hoà Bình trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam đề nghị các Giáo phận, các dòng tu đồng loạt tổ chức thánh lễ hoặc các giờ chầu Thánh Thể vào ngày 22/8/2019 này để cầu nguyện cho tự do tôn giáo, cho các nạn nhân cuả tình trạng bạo lực, đàn áp tôn giáo,… Đặc biệt tại Việt Nam, tuy không có những cuộc trấn áp bạo lực trên diện rộng, nhưng như nhận định của Hội đồng Giám mục Việt Nam về luật Tín ngưỡng, Tôn giáo thì: tự do tín ngưỡng tôn giáo không thật sự được coi là quyền của con người nhưng chỉ là ân huệ cần phải xin và được ban phát. Đồng thời, nên tổ chức những cuộc thăm viếng, hỗ trợ gia đình các nạn nhân nếu có trên địa bàn phục vụ của mình.[1] Trong phút cầu nguyện này chúng ta cầu nguyện dưới ánh sáng cuộc đời thánh tử đạo Phaolô Phạm Khắc Khoan.
Thánh tử đạo Phaolô Phạm Khắc Khoan sinh năm 1771 tại làng Bồng Hải, tỉnh Ninh Bình, thuộc giáo phận Tây Đàng Ngoài. là người con duy nhất trong gia đình. Từ nhỏ cậu bé Phạm Khắc Khoan đã có mơ ước đi tu. Ước mơ ấy thánh thiêng ấy được cậu nuôi dưỡng và bồi đắp mỗi ngày. Cuối cùng cũng đến ngày Thầy Khoan trở thành Linh mục của Chúa. Sau khi thụ phong linh mục, cha phụ trách xứ Kẻ Vịnh, rồi xứ Phúc Nhạc, nơi đông dân cư nhất trong tỉnh. Trong vai trò mục tử, cha luôn vui vẻ yêu thương người nghèo. Nhờ sự cẩn trọng đầu tư trong bài giảng, cha đã dẫn dắt đàn chiên xứ đạo mỗi ngày thêm đạo đức, nhiệt tâm.
Khoảnh khắc trao ban lời Chúa cho giáo dân đẹp biết bao. Đó cũng là khoảng thời gian cha sống điều mình giảng dạy cách hùng hồn nhất. Cha bị bắt, bị tù đày, bị gông cùm – xiềng xích. Qua tất cả các hình khổ, cha vẫn giảng dạy về giáo lý đức tin với những lời lẽ nhẹ nhàng dễ hiểu. Cha dẫn chứng thông qua con đường lý trí và giác quan, con người có thể nhận biết được Đấng tạo thành. Thông qua nhận thức về lương tâm con người có thể xác tín vào cõi vĩnh phúc mà không dừng lại ở thế gian chóng qua này. Qua cách đối thoại và lập luận như thế, cha tạo được cảm tình với những người xung quanh đặt biệt là các quan án triều đình. Hình khổ cuối cùng cũng vơi nhẹ khi giọt máu đào rơi xuống và trở nên hy lễ dâng về Thiên Chúa. Đấng đang đón đợi cha nơi cuối đoạn đường dương thế. Ngày 28/4/1840 cha lãnh phúc tử đạo. Đức Lêo thứ XIII suy tôn cha Phaolô Phạm Khắc Khoan lên bậc chân phước ngày 27/5/1900. Ngày 19/6/1988, Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II suy tôn các ngài lên bậc Hiển thánh. Lễ kính ngài vào ngày 28/4 hằng năm.
Cuộc đời của cha Phaolo Phạm Khắc Khoan khép lại để mở ra bao điều đáng cho ta suy gẫm. Máu người vô tội vẫn đổ xuống mỗi ngày. Hẳn nhiên, họ không phải là những tội đồ, càng không phải là người chán sống. Cuộc sống của anh chị em trở nên ngắn ngủi đến bất ngờ. Cái chết đổ ngập trong sự thương cảm và bất an cho người còn sống. Đó là thảm cảnh của thời cuộc, sự tàn khốc hủy diệt. Sẽ còn những người tù lương tâm, những gia đình bỗng chốc bơ vơ xơ xác vì niềm tin tôn giáo. Thấu cảm và hiệp thông, chúng ta cầu nguyện cho thế giới được an bình, quyền sống và sinh tồn của mỗi sinh linh được tôn trọng. Cách riêng với đất nước Việt Nam, chúng ta mơ ước đạo luật tự do tín ngưỡng được áp dụng đúng với bản chất của nó. Việc thực hiện các hành vi tôn giáo trong hệ thống Giáo hội địa phương cần được thừa nhận như một nhu cầu sống tâm linh. Được như vậy, mỗi người con của Chúa sẽ được sống trong tình Chúa và tình người cách sung mãn.
Lạy Chúa, hôm nay chúng con chiêm ngắm thánh Tử đạo Phaolo Phạm Khắc Khoan. Kết hợp với việc hưởng ứng sáng kiến của Liên hiệp quốc, chúng con cầu nguyện cho các nạn nhân vô tội trong các cuộc thảm sát vì mẫu thuẫn cực đoan, vì bạo lực đàn áp tôn giáo và không quên cầu nguyện cho nền công lý hòa bình được kiến tạo trên thế giới và với đất nước thân yêu này. Xin Chúa tiếp tục gia tăng lòng nhiệt thành, ý chí bền bỉ sống niềm tin và nhân bản cho những taọ vật của Chúa. Amen.
Thánh tử đạo Phaolô Phạm Khắc Khoan sinh năm 1771 tại làng Bồng Hải, tỉnh Ninh Bình, thuộc giáo phận Tây Đàng Ngoài. là người con duy nhất trong gia đình. Từ nhỏ cậu bé Phạm Khắc Khoan đã có mơ ước đi tu. Ước mơ ấy thánh thiêng ấy được cậu nuôi dưỡng và bồi đắp mỗi ngày. Cuối cùng cũng đến ngày Thầy Khoan trở thành Linh mục của Chúa. Sau khi thụ phong linh mục, cha phụ trách xứ Kẻ Vịnh, rồi xứ Phúc Nhạc, nơi đông dân cư nhất trong tỉnh. Trong vai trò mục tử, cha luôn vui vẻ yêu thương người nghèo. Nhờ sự cẩn trọng đầu tư trong bài giảng, cha đã dẫn dắt đàn chiên xứ đạo mỗi ngày thêm đạo đức, nhiệt tâm.
Khoảnh khắc trao ban lời Chúa cho giáo dân đẹp biết bao. Đó cũng là khoảng thời gian cha sống điều mình giảng dạy cách hùng hồn nhất. Cha bị bắt, bị tù đày, bị gông cùm – xiềng xích. Qua tất cả các hình khổ, cha vẫn giảng dạy về giáo lý đức tin với những lời lẽ nhẹ nhàng dễ hiểu. Cha dẫn chứng thông qua con đường lý trí và giác quan, con người có thể nhận biết được Đấng tạo thành. Thông qua nhận thức về lương tâm con người có thể xác tín vào cõi vĩnh phúc mà không dừng lại ở thế gian chóng qua này. Qua cách đối thoại và lập luận như thế, cha tạo được cảm tình với những người xung quanh đặt biệt là các quan án triều đình. Hình khổ cuối cùng cũng vơi nhẹ khi giọt máu đào rơi xuống và trở nên hy lễ dâng về Thiên Chúa. Đấng đang đón đợi cha nơi cuối đoạn đường dương thế. Ngày 28/4/1840 cha lãnh phúc tử đạo. Đức Lêo thứ XIII suy tôn cha Phaolô Phạm Khắc Khoan lên bậc chân phước ngày 27/5/1900. Ngày 19/6/1988, Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II suy tôn các ngài lên bậc Hiển thánh. Lễ kính ngài vào ngày 28/4 hằng năm.
Cuộc đời của cha Phaolo Phạm Khắc Khoan khép lại để mở ra bao điều đáng cho ta suy gẫm. Máu người vô tội vẫn đổ xuống mỗi ngày. Hẳn nhiên, họ không phải là những tội đồ, càng không phải là người chán sống. Cuộc sống của anh chị em trở nên ngắn ngủi đến bất ngờ. Cái chết đổ ngập trong sự thương cảm và bất an cho người còn sống. Đó là thảm cảnh của thời cuộc, sự tàn khốc hủy diệt. Sẽ còn những người tù lương tâm, những gia đình bỗng chốc bơ vơ xơ xác vì niềm tin tôn giáo. Thấu cảm và hiệp thông, chúng ta cầu nguyện cho thế giới được an bình, quyền sống và sinh tồn của mỗi sinh linh được tôn trọng. Cách riêng với đất nước Việt Nam, chúng ta mơ ước đạo luật tự do tín ngưỡng được áp dụng đúng với bản chất của nó. Việc thực hiện các hành vi tôn giáo trong hệ thống Giáo hội địa phương cần được thừa nhận như một nhu cầu sống tâm linh. Được như vậy, mỗi người con của Chúa sẽ được sống trong tình Chúa và tình người cách sung mãn.
Lạy Chúa, hôm nay chúng con chiêm ngắm thánh Tử đạo Phaolo Phạm Khắc Khoan. Kết hợp với việc hưởng ứng sáng kiến của Liên hiệp quốc, chúng con cầu nguyện cho các nạn nhân vô tội trong các cuộc thảm sát vì mẫu thuẫn cực đoan, vì bạo lực đàn áp tôn giáo và không quên cầu nguyện cho nền công lý hòa bình được kiến tạo trên thế giới và với đất nước thân yêu này. Xin Chúa tiếp tục gia tăng lòng nhiệt thành, ý chí bền bỉ sống niềm tin và nhân bản cho những taọ vật của Chúa. Amen.
[1] Trích thư mời gọi cầu nguyện nhân ngày Quốc tế tưởng niệm các nạn nhân bị đàn áp tôn giáo và niềm tin Lần thứ I theo quyết định của Đai Hội Đồng Liên Hiệp Quốc, của UBClHB-HĐGM VN, ngày 15/8/2019.