Thánh Inhaxiô kiên quyết không bao giờ sao lãng với việc Xét mình Hằng ngày (Daily Examen). Không vì lý do gì mà vị thánh vĩ đại này lại có thể biện minh cho việc bỏ qua và sao lãng việc cầu nguyện tối quan trọng này. Bắt đầu từ bây giờ, tại sao lại không lên một kế hoạch dành cho việc Xét mình Hằng ngày của riêng bạn. Nếu được thực hiện, thì một khí cụ như thế sẽ mang lại vô vàn hoa trái và dồi dào ơn lành, một khí cụ không thể thiếu trong việc xây nên một kiến trúc vững chắc cho một đời sống thánh thiện đích thực.
Trong bài tiểu luận ngắn gọn này, chúng tôi sẽ nêu bật và giải thích ngắn gọn năm bước kinh điển để thực hiện việc Xét mình Hằng ngày. Sau đó, như một phương tiện để gây động lực, chúng tôi sẽ nêu bật một số ơn lành sẽ đổ xuống trong đời sống thiêng liêng của bạn.
Nếu bạn đọc qua các bài tiểu luận, bài viết, bài báo và thậm chí cả sách vở về chủ đề này, thì thứ tự và từ ngữ sẽ khác nhau, nhưng khái niệm thì không bao giờ thay đổi. Yếu tố quan trọng là việc Xét mình Hằng ngày nên được đề ra bởi tất cả những ai có thiện chí và muốn đem ra thực hành. Hãy đi nào!
Năm bước kinh điển cho việc Xét mình Hằng ngày của Thánh Inhaxiô
1. Nhớ lại sự hiện diện của Thiên Chúa
Mọi việc cầu nguyện đích thực đều bắt đầu bằng việc gợi lại trong tâm trí sự hiện diện toàn vẹn của Thiên Chúa. Chúng ta không bao giờ xa rời Thiên Chúa, và Thiên Chúa cũng không bao giờ xa rời chúng ta! Thánh Phaolô, trích lời nhà thơ Hy Lạp, đã diễn tả điều đó như thế: “Chính ở nơi Người mà chúng ta sống, cử động và hiện hữu.” (Cv 17,28) Do đó, hãy bắt đầu việc Xét mình Hằng ngày của bạn bằng cách nhẹ nhàng gợi lại trong tâm trí sự hiện diện toàn vẹn và tràn đầycủa Thiên Chúa. Thiên Chúa hiện diện trong mọi lúc, mọi nơi, mọi hoàn cảnh, mọi biến cố trong cuộc sống của chúng ta. Ngay cả khi cuộc sống của chúng ta dường như là một đêm tối của tâm hồn, thì Thiên Chúa vẫn luôn hiện diện như mặt trời chiếu sáng lúc ban trưa!
Hơn nữa, Thiên Chúa của chúng ta là một Người Cha từ ái luôn luôn mong muốn những gì tốt đẹp nhất cho con cái của mình. Vì vậy, chúng ta nên đáp lại bằng tấm lòng cậy trông, tin tưởng và yêu thương.
2. Hãy tạ ơn Thiên Chúa vì Người là Đấng tốt lành!
Thánh Inhaxiô nhấn mạnh về tầm quan trọng của lòng biết ơn. Chúng ta nên trau dồi thái độ biết ơn. Thánh Inhaxiô tuyên bố rằng chính bản chất của tội lỗi là sự vô ơn - một sự thiếu sót trong việc dâng lại Thiên Chúa một lời cảm ơn chân thành! Nơi địa vị thấp hèn của mình, mọi tài năng mà chúng ta nhận được trong cuộc đời - về tự nhiên, thể thao, nghệ thuật, thiêng liêng, siêu nhiên,... - tất cả đều là quà tặng từ Chúa Cha, Đấng là nguồn mạch của mọi ơn sủng.
Do đó, hãy tua lại cuốn phim về cuộc đời bạn kể từ lần Xét mình Hằng ngày cuối cùng và cho phép tâm hồn mình rộng mở bằng hành động chan chứa lòng biết ơn. Nói một cách dễ hiểu, tất cả những gì chúng ta có (ngoại trừ tội lỗi) đều là những ơn ban nhưng không từ Chúa Cha toàn năng, Đấng ngự trên trời. Thật vậy, Thiên Chúa yêu mến một tâm hồn biết ơn; Người luôn sẵn sàng và vui lòng tuôn đổ trên những tâm hồn biết ơn bằng những ơn lành ngày càng nhiều hơn! Chúa Giêsu đã đau khổ biết bao sau khi chữa lành mười người phong cùi, nhưng chỉ có một người trở lại để tạ ơn Người!
3. Xin Chúa gởi Thánh Thần đến để chúng ta thấy được những gì Người thấy
Bước thứ ba trong việc Xét mình Hằng ngày của chúng ta là cầu xin Ơn Ban trên mọi Ơn ban, là Chúa Thánh Thần, soi sáng trí năng của bạn, giúp bạn tua lại khối thời gian đã qua - tức là ngày đã qua của mình! Khiêm nhường chính là sự thật, và bạn cần cầu xin một cách hoàn toàn trung thực để thấy được mình đã làm được gì, nhưng thậm chí vượt xa những hành động bên ngoài, bạn còn muốn xin ơn để nhìn thấy cả những ý định ẩn giấu bên trong của bạn. Chúng ta đừng bao giờ quên rằng con người chỉ có thể nhìn thấy bề ngoài, cái bên ngoài đơn thuần, nhưng Thiên Chúa có thể đọc được tâm hồn và cả những ý định tiềm ẩn nhất của chúng ta.
4. Lòng biết ơn và sự ăn năn
Trong cuộc Xét mình, rất có thể bạn sẽ nhận thức được sự tốt lành đáng kinh ngạc của Thiên Chúa và nhiều ân ban của Người; hãy tạ ơn Chúa về những ơn lành của Người. Tuy nhiên, với tất cảchân thành và chân thật, Chúa Thánh Thần cũng sẽ chỉ ra một số hành động, và thậm chí một số ý định, không đúng và không đẹp lòng Thiên Chúa. Chỉ có Thiên Chúa mới hoàn thiện và Kinh Thánh dạy chúng ta rằng người công chính vấp ngã bảy lần một ngày, nhưng chúng ta phải đứng dậy.
5. Quyết tâm, Hòa giải và Đổi mới
Bước cuối cùng hướng đến tương lai. Với việc ý thức sâu sắc về tình yêu vô bờ bến của Thiên Chúa, lòng nhân từ vô hạn của Người trong việc ban cho chúng ta muôn vàn ơn sủng, nhưng cũng nhận thức được sự yếu đuối của chính con người chúng ta, chúng ta hãy đề ra việc yêu mến Thiên Chúa nhiều hơn nữa kể từ bây giờ, và tránh xa bất kỳ con người, địa điểm, sự vật hoặc hoàn cảnh nào có thể dẫn chúng ta ra khỏi con đường làm môn đệ chân chính của Người. Nói cách khác, việc Xét mình Hằng ngày nâng cao hiểu biết về bản thân của chúng ta và có thể dùng như một liều thuốc phòng ngừa tuyệt vời. Nếu chúng ta biết vị trí của cái hố trên con đường của mình, thì chúng ta có thể tránh né nó hay đơn giản là nhảy qua nó! Các Tổ phụ trong Sa mạc nhấn mạnh một châm ngôn có hai từ: hãy tự biết mình (know thyself).
Những lợi ích của việc Xét mình Hằng ngày
Bây giờ, chúng ta hãy bàn đến những lợi ích của việc thực hành Xét mình Hằng ngày, những lợi ích vốn không thể đếm xuể! Vì vậy, chúng tôi sẽ chỉ đề cập đến ba lợi ích mà thôi.
1. Sự nhận thức liên tục về Thiên Chúa và cầu nguyện
Nếu việc Xét mình Hằng ngày được thực hiện một cách trung thành, trên một nền tảng mỗi ngày với sự chăm chỉ và lòng thiện chí, thì chúng ta sẽ ngày càng nhận thức rõ hơn về sự hiện diện yêu thương của Thiên Chúa trong cuộc đời chúng ta. Thiên Chúa không phải là một nhân vật thần thoại, cao siêu, xa vời nào đó trong quá khứ, nhưng Người sẽ trở nên chân thật hơn hoàn toàn đối với chúng ta.
Nếu bạn muốn, Người sẽ trở thành Người Bạn tốt nhất luôn ở bên cạnh chúng ta. Sự thật là chúng ta không bao giờ đơn độc; Chúa Giêsu là Người Bạn Tốt Nhất của chúng ta, Người muốn chúng ta chia sẻ mọi khoảnh khắc hiện hữu của chúng ta với Người. Hơn nữa, chúng ta sẽ ít phạm tội hơn. Thánh Têrêxa Avila khẳng định rằng một trong những nguyên do chính của tội là trở nên quên lãng sự hiện diện bất biến của Thiên Chúa!
2. Tránh được cạm bẫy
Với một nhận thức sâu sắc hơn về ý hướng và chuyển động của tâm hồn mình, nơi giống như một khu vườn có cả những bông hoa xinh đẹp và cỏ dại xấu xí, chúng ta có thể tránh được việc nhân nhượng cho những khuynh hướng xấu của mình. Khi thần khí xấu gõ vào cánh cửa tâm hồn chúng ta, thì chúng ta có thể đóng cửa lại bằng ổ khóa và chìa! Nhiều tội lỗi được thực hiện chỉ vì sự yếu kém của ý chí, nhưng cũng là vì không biết mình thực sự là ai. Việc Xét mình Hằng ngày sẽ nâng cao sự hiểu biết về bản thân, một thành phần then chốt cho sự thăng tiến về mặt thánh thiện!
3. Lòng nhân ái đối với người khác
Việc Xét mình Hằng ngày giống như chiếu một ngọn đèn pha hàng ngày vào trái tim, tâm hồn và những hoạt động bên trong của lương tâm chúng ta. Chúng ta ý thức được Thiên Chúa thật sự tốt lành và yêu thương đến nhường nào. Tuy nhiên, với một nhận thức sâu sắc, chúng ta trở nên có hiểu biết về việc đôi khi chúng ta thực sự yếu đuối đến mức nào, và chúng ta dễ bị sa ngã và rơi vào vũng lầy tội lỗi của chính mình ra sao. Sự hiểu biết sâu sắc về bản thân này có thể giúp chúng ta tử tế, kiên nhẫn và nhân ái hơn đối với những anh chị em đang gặp khó khăn của mình! Thiên Chúa cho phép cái xấu tồn tại là để rút ra cái tốt hơn bội phần từ cái xấu đó.
Tác giả: Lm. Ed Broom, OMV - Nguồn: catholicexchange.com (14/9/2021)
Chuyển ngữ: Phil. M. Nguyễn Hoàng Nguyên