Trong bài giáo lý về tuổi già trong buổi tiếp kiến chung hôm 15/6/2022, dựa vào đoạn Tin Mừng Chúa Giêsu cùng các môn đệ đến nhà mẹ vợ của thánh Phêrô, Đức Phanxicô đã nhắc nhớ rằng việc chăm sóc người cao tuổi là một trách nhiệm của cộng đoàn Kitô hữu, và đồng thời cũng nhấn mạnh rằng người cao tuổi vẫn cần nuôi dưỡng trách nhiệm phục vụ cộng đoàn, bởi vì các Kitô hữu thuộc mọi lứa tuổi, cách riêng tuổi già, luôn là một thời gian để phục vụ với lòng biết ơn trong đức tin.
Dưới đây là bài giáo lý của Đức Thánh Cha :
Anh chị em thân mến, chào anh chị em !
Chúng ta đã lắng nghe trình thuật đơn sơ và cảm động về việc chữa lành bệnh cho mẹ vợ của ông Simon – vốn vẫn chưa được gọi là Phêrô – trong Tin Mừng theo thánh Marcô. Đoạn Tin Mừng ngắn này được tường thuật trong hai Tin Mừng nhất lãm khác, với ít thay đổi nhưng rất ấn tượng. Marcô viết : « Bà mẹ vợ ông Simon đang lên cơn sốt, nằm trên giường ». Chúng ta không biết liệu đó là một căn bệnh nhẹ hay không, nhưng ở tuổi già, ngay cả một cơn sốt đơn giản cũng có thể nguy hiểm. Khi chúng ta già đi, chúng ta không còn kiểm soát được cơ thể của mình. Cần phải học biết chọn làm gì và không làm gì. Sức sống mạnh mẽ của thân xác yếu dần và buông bỏ chúng ta, ngay cả khi tâm hồn chúng ta không ngừng khao khát. Lúc đó, cần phải học biết thanh tẩy ước muốn : trở nên kiên nhẫn, chọn lựa những gì chúng ta yêu cầu với thân thể, và với cuộc sống. Khi chúng ta già đi, chúng ta không thể làm cùng một thứ như khi chúng ta còn trẻ : thân xác có một nhịp điệu khác, và cần phải lắng nghe thân xác và chấp nhận những giới hạn của nó. Tất cả chúng ta đều có. Ngay cả tôi, bây giờ tôi phải dùng gậy.
Bệnh tật đè nặng lên người già theo một cách khác và mới so với khi chúng ta còn trẻ hay trưởng thành. Nó giống như một đòn nặng giáng xuống một thời điểm vốn đã khó khăn. Bệnh tật của người già dường như đẩy nhanh cái chết và, dù thế nào đi nữa, giảm bớt thời gian sống mà chúng ta đã coi là ngắn ngủi. Sự nghi ngờ len lỏi vào ý tưởng rằng chúng ta sẽ không bình phục, rằng « lần này sẽ là lần cuối cùng tôi bị bệnh… », và tiếp theo như thế : những ý tưởng này đến…Chúng ta không thể mơ đến hy vọng về một tương lai từ nay dường như không tồn tại. Một nhà văn nổi tiếng người Ý, ông Italo Calvino, đã ghi nhận sự cay đắng của người cao tuổi vốn phải chịu đựng sự mất mát những thứ của quá khứ, hơn là họ được lợi từ sự xuất hiện của những cái mới. Tuy nhiên, cảnh tượng Tin Mừng mà chúng ta vừa nghe giúp chúng ta hy vọng và đã mang lại cho chúng ta một bài học đầu tiên : Chúa Giêsu không đi một mình để thăm cụ bà đau yếu này, Ngài đến đó cùng với các môn đệ. Và điều đó khiến chúng ta suy nghĩ một chút.
Chính cộng đồng Kitô hữu phải chăm sóc người cao tuổi : họ hàng và bạn bè, nhưng cả cộng đồng. Việc thăm hỏi người cao tuổi phải được thực hiện bởi nhiều người, cùng nhau và thường xuyên. Chúng ta không bao giờ được quên ba dòng này của Tin Mừng. Đặc biệt hơn nữa vì ngày nay số lượng người cao tuổi đã gia tăng đáng kể, cũng tỷ lệ của người trẻ, vì chúng ta đang ở trong mùa đông nhân khẩu học này, ít trẻ em được sinh ra hơn và có nhiều người cao tuổi và ít người trẻ. Chúng ta phải đảm nhận trách nhiệm thăm hỏi người cao tuổi thường ở một mình và dâng họ cho Chúa bằng lời cầu nguyện của chúng ta. Chính Chúa Giêsu sẽ dạy chúng ta cách yêu thương họ. « Một xã hội thực sự có thái độ đón tiếp đối với cuộc sống khi nó nhìn nhận rằng nó quý giá ngay cả với tuổi tác, trong sự tàn tật, bệnh nặng và ngay cả lúc qua đời » (Sứ điệp cho Hàn lâm viện Tòa Thánh về Sự sống, ngày 19/2/2014). Sự sống luôn luôn quý giá. Khi nhìn thấy cụ bà đau ốm, Chúa Giêsu nắm lấy tay bà và chữa lành bà : cùng một cử chỉ đó mà Ngài thực hiện để làm cho cô gái trẻ đã chết được sống lại : Ngài cầm lấy tay cô và làm cho cô đứng dậy, chữa lành bệnh cho cô. Qua cử chỉ yêu thương này, Chúa Giêsu cho các môn đệ bài học đầu tiên : nghĩa là, ơn cứu độ được loan báo hay đúng hơn, được thông truyền qua sự chú ý đến người bệnh này ; và đức tin của người phụ nữ này tỏa sáng trong sự biết ơn đối với sự dịu dàng của Thiên Chúa, Đấng đã cúi xuống trên bà. Tôi trở lại một chủ đề mà tôi đã lặp đi lặp lại trong các bài giáo lý này : nền văn hóa vứt bỏ này dường như gạt bỏ người cao tuổi. Vâng, nó không giết họ, nhưng về mặt xã hội, nó gạt bỏ họ, như thể họ là một gánh nặng phải mang : tốt hơn là che giấu họ. Đó là sự phản bội nhân tính của chúng ta, đó là điều tồi tệ nhất, đó là chọn lọc cuộc sống dựa trên sự hữu ích, dựa trên tuổi trẻ chứ không phải với cuộc sống như nó là, với sự khôn ngoan của người cao tuổi, với những giới hạn của người cao tuổi. Người cao tuổi có nhiều điều mang lại cho chúng ta : đó là sự khôn ngoan về cuộc sống. Họ có nhiều điều dạy dỗ chúng ta : đó là lý do tại sao chúng ta cũng phải dạy cho con cái biết chăm lo cho ông bà của mình, và năng lui tới với ông bà của mình. Cuộc đối thoại giữa người trẻ và ông bà, con cái và ông bà là nền tảng cho xã hội, nó là nền tảng cho Giáo hội, nó là nền tảng cho sứ khỏe của cuộc sống. Nơi đâu không có đối thoại giữa người trẻ và người già, ở đó thiếu đi điều gì đó và kết quả là một thế hệ không có quá khứ, tức là không có cội nguồn.
Nếu bài học đầu tiên được Chúa Giêsu mang lại, thì bài học thứ hai được mang lại bởi cụ bà này, người « đã chỗi dậy và bắt đầu phục vụ họ ». Ngay cả với tư cách là người cao tuổi, chúng ta có thể, thậm chí chúng ta phải, phục vụ cộng đoàn. Thật tốt khi người cao tuổi vẫn vun trồng trách nhiệm phục vụ, bằng cách vượt qua cám dỗ lánh sang một bên. Chúa không gạt bỏ họ, trái lại, Ngài ban lại cho họ sức mạnh để phục vụ. Và tôi muốn lưu ý rằng, về phía các thánh sử, không có điểm nhấn đặc biệt nào trong trình thuật : đó là sự bình thường của cuộc sống của người môn đệ, mà các môn đệ sẽ học biết, trong tất cả sự rộng lớn của nó, suốt con đường đào tạo mà họ sẽ sống ở trường học của Chúa Giêsu. Những người lớn tuổi mà vẫn duy trì được sự sẵn lòng chữa lành, an ủi, cầu thay nguyện giúp cho anh chị em của mình – dù họ là các môn đệ, dù họ là các viên bách quản, những người bị quấy rối bởi ác thần, những người bị gạt bỏ… – có lẽ là chứng tá tuyệt vời nhất về sự trong sáng của lòng biết ơn trong đức tin này. Nếu người cao tuổi, thay vì bị từ chối và loại bỏ khỏi khung cảnh của các biến cố đánh dấu đời sống của cộng đoàn, lại được đặt ở trung tâm của sự quan tâm tập thể, thì họ sẽ được khích lệ thực thi thừa tác vụ quý giá về lòng biết ơn đối với Thiên Chúa, Đâng không quên một ai. Như bà mẹ vợ của thánh Phêrô dạy chúng ta, sự biết ơn của người cao tuổi đối với những ân ban nhận được từ Thiên Chúa trong cuộc sống của mình sẽ mang lại cho cộng đoàn niềm vui chung sống, và ban cho đức tin của các môn đệ nét thiết yếu đối với đích đến của nó.
Nhưng chúng ta phải biết rõ rằng tinh thần cầu bầu và phục vụ, mà Chúa Giêsu truyền cho tất cả các môn đệ của Ngài, không chỉ là vấn đề của phụ nữ : không có bất cứ bóng dáng nào của sự giới hạn này nơi những lời nói và việc làm của Chúa Giêsu. Việc phục vụ của lòng biết ơn đối với sự dịu dàng của Thiên Chúa trong Tin Mừng không hề được ghi khắc trong ngữ pháp của người đàn ông là chủ và người phụ nữ là tôi tớ. Tuy nhiên, điều đó không làm mất đi sự kiện rằng người nữ, dựa vào lòng biết ơn và sự dịu dàng của đức tin, có thể dạy cho người nam những điều mà người nam khó hiểu hơn. Bà mẹ vợ của thánh Phêrô, trước khi các Tông đồ đạt tới đó, trên con đường bước theo Chúa Giêsu, cũng đã chỉ ra cho họ con đường. Và sự tế nhị đặc biệt của Chúa Giêsu, Đấng « đã chạm đến tay bà » và « tế nhị cúi xuống » trên bà, đã làm nổi bật, ngay từ đầu, sự nhạy cảm đặc biệt của Ngài đối với những người yếu đuối và bệnh tật, mà Con Thiên Chúa chắc chắn đã học được từ Mẹ của mình. Xin hãy làm sao để người già, để ông bà được gần gũi với con cháu, với người trẻ để truyền đạt ký ức này về cuộc sống, để truyền đạt kinh nghiệm sống, sự khôn ngoan về cuộc sống này. Sẽ có nhiều hy vọng hơn cho tương lai của xã hội chúng ta, trong mức độ chúng ta thực hiện để cho mối tương quan giữa người trẻ và người cao tuổi được xây dựng.
—————————-
Tý Linh chuyển ngữ
(nguồn : vatican.va)