Đã hơn 600 năm kể từ khi qua đời, nhưng sự thánh thiện, trí tuệ, và tình yêu của thánh nữ Catarina Siena vẫn luôn trường tồn theo dòng thời gian. Vài chi tiết trong cuộc đời của thánh nữ khơi lên một số gợi ý có thể áp dụng cho các Kitô hữu ngày nay.
1. Trung thành với lời mời gọi của Thiên Chúa
Chưa bao giờ là một nữ tu, nhưng chỉ là một thành viên Dòng Ba Đa Minh, thánh Catarina đã luôn kiếm thời gian để cầu nguyện, suy ngẫm và sống cô tịnh, và chính đời sống tâm linh phong phú này đã tiếp thêm sinh lực và hướng dẫn những nỗ lực hoạt động của thánh nữ: Luôn cẩn thận nhận định ý muốn của Thiên Chúa và sau đó kiên trì thực hiện, ngay cả khi đối diện với áp lực.
Thật thế, trong suốt cuộc đời, thánh Catarina đã gặp phải nhiều sự phản đối từ nhiều nguồn khác nhau, một ví dụ điển hình về một trong những nguồn này là từ cha mẹ của thánh nữ: Khi 12 tuổi, cha mẹ đã thúc giục Catarina để ý và xem xét một người chồng phù hợp, nhưng Catarina tránh mặt những người cầu hôn, bắt đầu nhịn ăn và thậm chí còn cắt phăng mái tóc óng ả để khiến mình trở nên kém hấp dẫn hơn. Cha mẹ thánh nữ đã cố gắng chống lại động thái trốn tránh hôn nhân này, nhưng không thành công.
Việc thiếu nữ Catarina kiên trì từ chối vâng lời cha mẹ trong vấn đề này có vẻ như là sự ngoan cố, nhưng thật ra đó là vì thánh nữ nhận thức rằng Thiên Chúa có những kế hoạch khác dành cho mình, nên ngay cả sự hiếu thảo cũng sẽ không khiến thánh nữ quay lưng với ý muốn của Thiên Chúa.
Phải chăng, khi ngày nay chúng ta nói đến việc “lắng nghe tiếng nói nội tâm”, thì nếu tiếng nói nội tâm này là “tiếng thầm thì” của Thiên Chúa đang nói trong lương tâm chúng ta, thì giống như thánh Catarina, chúng ta cần can đảm và kiên trì tuân theo dù có phải đối diện với vô vàn khó khăn, bất lợi?
2. Đứng lên cho sự thật ngay trong thời điểm xung đột
Nếu cho rằng nền chính trị trong thời hiện tại gây chia rẽ và nguy hiểm, thì chúng ta nên nhìn vào bối cảnh của thành Siena vào những năm 1300! Các phe phái tham chiến đã chia cắt bán đảo Ý, và hầu hết những người nắm quyền đều bị lôi kéo vào các cuộc tranh chấp gay gắt.
Trong bối cảnh này, thánh Catarina đã không ngại đứng lên đấu tranh cho hòa bình, cho lòng thương xót, cho đức ái chân chính. Chẳng hạn, khi phải đối diện với đại dịch, cũng chính đôi tay rộng mở và trái tim cảm thương, thánh nữ đã lăn xả vào việc chăm sóc, và chôn cất các nạn nhân của bệnh Dịch hạch.
Chắc chắn không phải lúc nào việc làm chứng cách mạnh mẽ cho đòi hỏi của Tin Mừng cũng làm thánh nữ được yêu mến, và không phải lúc nào tiếng nói của ngài cũng được lắng nghe, nhưng không có sự chống đối, vu khống, chối bỏ nào ngăn cản ngài thi hành nghĩa vụ của mình như là một Kitô hữu.
Phải chăng, khi biết cân bằng sự thánh thiện tâm linh với những nỗ lực cụ thể ngay cả khi đối mặt với những chống đối để bênh vực cho sự thật của Đức Kitô, thánh nữ Catarina đã gợi hứng và là tấm gương cho tất cả chúng ta?
3. Phục vụ vương quốc của Thiên Chúa ngay trên trái đất này
Người ta dễ dàng đón nhận, hoặc phớt lờ những tai ương, khó khăn hiện tại với ý nghĩ rằng: “Tất cả sẽ được đền đáp ở kiếp sau!”. Nhưng Thánh Catarina hoàn toàn không áp dụng cách tiếp cận này. Trái lại, thánh nữ đã tham gia cách tích cực và hiệu quả vào nền chính trị dân sự cũng như Giáo hội trong thời đại của mình.
Sống trong thời kỳ hỗn loạn của cuộc đại ly giáo phương Tây khi ngai toà giáo hoàng bị dời từ Roma đến Avignon, nước Pháp; của biến động chính trị lớn và chiến tranh ngay trên quê hương nước Ý, của việc Giáo hội có 2 giáo hoàng… Với sự thánh thiện và trí tuệ được Thiên Chúa soi dẫn, thánh nữ đã mang lại cảm giác tự tin và ảnh hưởng rất lớn tới các giáo hoàng, quý tộc và thường dân.
Thánh nữ trao đổi thư từ với nhiều tầng lớp để kêu gọi hòa bình tại những nơi có chiến tranh; nhắc nhở về sự khiêm tốn phục vụ nơi những người nắm giữ quyền lực; Thậm chí, dù luôn nhìn nhận Đức giáo hoàng là Đại diện của Chúa Kitô, thánh nữ không ngần ngại tư vấn, chỉ ra những khuyết điểm của ngài, đây quả là cách tiếp cận rất khác biệt, mà chỉ có sự thánh thiện nổi tiếng của thánh nữ mới khiến cho cách tiếp cận như vậy được chấp nhận.
Cứ như thế, với tình yêu nồng cháy dành cho Giáo hội, thánh nữ không ngừng cầu nguyện và ăn chay để tìm kiếm một giải pháp hài hòa của giai đoạn Giáo hội có 2 vị giáo hoàng được bầu hợp lệ. Nhưng Thiên Chúa có những kế hoạch khác, vào ngày 29.4.1380, thánh nữ Catarina qua đời vì kiệt sức, kết thúc cuộc đời 33 năm tận hiến cho Thiên Chúa, cho sự thánh thiện của Giáo hội, và cho hạnh phúc của con người.
Phải chăng, chính sự nhiệt tâm của thánh Catarina nhắc nhở chúng ta rằng: Là Kitô hữu, chúng ta không chỉ chu toàn bổn phận đạo đức của riêng mình cách nghiêm túc là đủ mà còn phải góp phần mình vào việc thực thi công lý và hòa bình ngay trong môi trường sống của mình?