Tâm tình ngày cuối năm đó là tâm tình nhìn lại một năm qua để xin lỗi và để quyết tâm sửa đổi trong năm mới. Xin mượn lời Kinh Cải tội bảy mối để suy niệm và để nhìn lại mình và cầu xin tình thương của Thiên Chúa.
Cải tội bảy mối có bảy đức:
Thứ nhất: khiêm nhường, chớ kiêu ngạo.
Thứ hai: rộng rãi, chớ hà tiện.
Thứ ba: giữ mình trong sạch, chớ mê dâm dục.
Thứ bốn: nhẫn nhịn, chớ hờn giận.
Thứ năm: kiêng bớt chớ mê ăn uống.
Thứ sáu: yêu người chớ ghen ghét.
Thứ bảy: siêng năng việc Đức Chúa Trời, chớ làm biếng.
Thứ hai: rộng rãi, chớ hà tiện.
Thứ ba: giữ mình trong sạch, chớ mê dâm dục.
Thứ bốn: nhẫn nhịn, chớ hờn giận.
Thứ năm: kiêng bớt chớ mê ăn uống.
Thứ sáu: yêu người chớ ghen ghét.
Thứ bảy: siêng năng việc Đức Chúa Trời, chớ làm biếng.
Tựa như hai đường thẳng song song, con đường nhân đức đầy hoa thơm thánh thiện và con đường tội lỗi đầy những chông gai của tính hư nết xấu sẽ chẳng bao giờ gặp nhau và cũng không có bất kỳ một điểm chung nào. Chúng ta biết rằng sự thiện hảo sẽ nằm ở cuối con đường nhân đức. Chính vì thế, việc quay trở lại đúng hướng để sẵn sàng cải hóa và thay đổi bản thân phải trở thành một tiến trình diễn ra liên tục. Đường đời ta đi nhiều lúc mờ mờ ảo ảo vì nhiều yếu tố tác động, thì qua lời kinh Cải tội bảy mối, con đường nhân đức lại hiện lên thật rõ ràng nếu như từng lời kinh được ghi nhớ và đem vào cuộc sống. Mang cung điệu thẳng thắn dưới dạng một lời khuyên, lời nhắc nhở, kinh Cải tội bảy mối trở thành một trong nhiều phương thế trợ giúp, mà Giáo hội dùng để giáo huấn những ai thành tâm thiện chí mong muốn cải thiện bản thân cho đẹp lòng Chúa.
Lời kinh nêu lên bảy nhân đức đối nghịch lại với bảy thói xấu, vế trước là một nhân đức tốt cần phải luyện tập và thực thi, vế sau là một thói xấu cần tránh – cần sửa – cần bỏ. Dù cho lời kinh chỉ nêu lên bảy nhân đức cần tập, nhưng không có nghĩa là chỉ có các nhân đức ấy mà thôi; và dù cho lời kinh nêu lên bảy thói xấu phải tránh, nhưng điều này không có nghĩa là xem thường những thói xấu khác. Vì vậy, đọc lên từng câu kinh với sự ý thức, chúng ta càng thấy rõ thân phận con người yếu đuối, tội lỗi nên cần tránh vấp phạm trước hết là bảy thói xấu này, bởi chúng còn được gọi là “các mối tội đầu, vì chúng sinh ra những tội khác, những thói xấu khác.”[1]
Hơn thế nữa, “mọi người đều hiểu rằng, cái xấu không thể tiêu diệt cái xấu. Chúng ta chỉ tăng cường cái xấu ác, khi ta tin rằng xái xấu phải bị trừng phạt. Chúng ta không tiêu diệt được cái xấu, mà chỉ làm gia bội nó, khi ta đáp trả cái xấu bằng cái xấu.”[2] Do đó, chỉ có việc tập luyện nhân đức mới có thể đẩy lui được tính hư, nết xấu. Trên bước đường hoán cải, chúng ta không chỉ lo lắng loại bỏ gai nhọn, cỏ dại là những thói xấu mà còn tìm cách thay vào đó những bông hoa thiêng xinh đẹp để cỏ không có cơ hội mọc lên. Vẫn biết rằng, để có được một nhân đức không phải là chuyện dễ dàng nhưng ước mong sao chúng ta luôn nhớ rằng: “Nếu mỗi năm ta quyết tâm tập luyện một nhân đức, hằng ngày ta rèn luyện một ít, đến nay ta đã khá trọn lành”[3]
Trong âm thầm, tội lỗi thật dễ dàng len lỏi rồi từng bước một tiến vào cuộc sống của chúng ta. Tin tưởng, cậy dựa vào lòng thương xót của Thiên Chúa, chúng ta sẽ được củng cố thêm sức mạnh. Song, chúng ta cũng phải nỗ lực cộng tác với ơn thánh để chiến thắng sự xấu, sự dữ. Thêm vào đó, chúng ta cũng không xem thường bất kỳ một tội lỗi nào, kể cả những tội nhẹ và những thói xấu tưởng chừng như vô hại. Bởi vì, “thói xấu là những thói quen không lành mạnh làm cho lương tâm ra lu mờ và đần độn, khiến con người hướng chiều về sự dữ và quen dần với tội lỗi. Thói xấu của con người có thể gán vào các tội làm đầu: kiêu ngạo, hà tiện, hờn giận, ghen ghét, xa hoa, mê ăn uống, lười biếng, trễ nải.”[4]
“Lạy Chúa, Chúa biết con, xin cho con biết Chúa; xin cho con biết Chúa như con được Chúa biết. Lạy Chúa là sức mạnh tâm hồn con, xin ngự vào và uốn nắn tâm hồn con cho hợp với Chúa, để nó thành sở hữu của Chúa, không còn một vết nhơ hay nếp nhăn nào… Lạy Chúa, Chúa là Đấng làm con rạng rỡ và vui thỏa, là Đấng con yêu mến và khát khao đến nỗi con xấu hổ về mình và khước từ chính mình để chọn Chúa.”[5] Amen
Lời kinh nêu lên bảy nhân đức đối nghịch lại với bảy thói xấu, vế trước là một nhân đức tốt cần phải luyện tập và thực thi, vế sau là một thói xấu cần tránh – cần sửa – cần bỏ. Dù cho lời kinh chỉ nêu lên bảy nhân đức cần tập, nhưng không có nghĩa là chỉ có các nhân đức ấy mà thôi; và dù cho lời kinh nêu lên bảy thói xấu phải tránh, nhưng điều này không có nghĩa là xem thường những thói xấu khác. Vì vậy, đọc lên từng câu kinh với sự ý thức, chúng ta càng thấy rõ thân phận con người yếu đuối, tội lỗi nên cần tránh vấp phạm trước hết là bảy thói xấu này, bởi chúng còn được gọi là “các mối tội đầu, vì chúng sinh ra những tội khác, những thói xấu khác.”[1]
Hơn thế nữa, “mọi người đều hiểu rằng, cái xấu không thể tiêu diệt cái xấu. Chúng ta chỉ tăng cường cái xấu ác, khi ta tin rằng xái xấu phải bị trừng phạt. Chúng ta không tiêu diệt được cái xấu, mà chỉ làm gia bội nó, khi ta đáp trả cái xấu bằng cái xấu.”[2] Do đó, chỉ có việc tập luyện nhân đức mới có thể đẩy lui được tính hư, nết xấu. Trên bước đường hoán cải, chúng ta không chỉ lo lắng loại bỏ gai nhọn, cỏ dại là những thói xấu mà còn tìm cách thay vào đó những bông hoa thiêng xinh đẹp để cỏ không có cơ hội mọc lên. Vẫn biết rằng, để có được một nhân đức không phải là chuyện dễ dàng nhưng ước mong sao chúng ta luôn nhớ rằng: “Nếu mỗi năm ta quyết tâm tập luyện một nhân đức, hằng ngày ta rèn luyện một ít, đến nay ta đã khá trọn lành”[3]
Trong âm thầm, tội lỗi thật dễ dàng len lỏi rồi từng bước một tiến vào cuộc sống của chúng ta. Tin tưởng, cậy dựa vào lòng thương xót của Thiên Chúa, chúng ta sẽ được củng cố thêm sức mạnh. Song, chúng ta cũng phải nỗ lực cộng tác với ơn thánh để chiến thắng sự xấu, sự dữ. Thêm vào đó, chúng ta cũng không xem thường bất kỳ một tội lỗi nào, kể cả những tội nhẹ và những thói xấu tưởng chừng như vô hại. Bởi vì, “thói xấu là những thói quen không lành mạnh làm cho lương tâm ra lu mờ và đần độn, khiến con người hướng chiều về sự dữ và quen dần với tội lỗi. Thói xấu của con người có thể gán vào các tội làm đầu: kiêu ngạo, hà tiện, hờn giận, ghen ghét, xa hoa, mê ăn uống, lười biếng, trễ nải.”[4]
“Lạy Chúa, Chúa biết con, xin cho con biết Chúa; xin cho con biết Chúa như con được Chúa biết. Lạy Chúa là sức mạnh tâm hồn con, xin ngự vào và uốn nắn tâm hồn con cho hợp với Chúa, để nó thành sở hữu của Chúa, không còn một vết nhơ hay nếp nhăn nào… Lạy Chúa, Chúa là Đấng làm con rạng rỡ và vui thỏa, là Đấng con yêu mến và khát khao đến nỗi con xấu hổ về mình và khước từ chính mình để chọn Chúa.”[5] Amen
[1] GL HTCG số 1866.
[2] Lev Tolstoy, Suy niệm mỗi ngày, Đỗ Tư Nghĩa dịch, tr.68.
[3] Đức Hồng Y Px Nguyễn Văn Thuận, Đường hy vọng, số 83.
[4] Youcat VN, số 318.
[5] Thánh Âu-tinh, Bài đọc 2 Kinh sách, Tuần VIII, Mùa Thường Niên, tr.421