Tái khám phá cuộc đời thánh Rosa Lima

LTS. Ngày 23/8/2021, trang https://www.revistaecclesia.com đăng tải bài “Tái khám phá cuộc đời Thánh Rosa Lima”của cha Julian de Cos O.P[1]. Nhân bài viết này, chúng ta nhìn lại các tài liệu chúng ta có về cuộc đời Thánh Rosa; đồng thời qua lăng kính bài viết, chúng ta nhìn về linh đạo và đoàn sủng của Hội dòng với cái nhìn mới, để việc theo chân thánh Bổn mạng có thể sẽ nhẹ nhàng, phù hợp và thiết thực hơn.

Chúng ta biết về cuộc đời Thánh Rosa Lima với hai phiên bản rất khác nhau. Phiên bản nổi tiếng được biết đến nhiều hơn về hình ảnh của thánh nữ được viết trong thời kỳ Công Đồng Trento, kéo dài cho đến giữa những năm 1960 - Công đồng Vatican II. Trong khoảng 350 năm, các tài liệu về tiểu sử thánh Rosa được xuất bản khắc họa hình ảnh một người cực kỳ khổ hạnh, mô tả một cách dã man và phóng đại những việc đền tội mà thánh nữ đã thực hiện. Với cách diễn đạt như vậy, người viết tiểu sử đã kể về thánh nữ như một mẫu ngương tiêu biểu cho tinh thần thời Tridentine: cực kỳ khổ hạnh và kỷ luật, người không khuyến khích cộng đoàn tín hữu mạo hiểm theo con đường thần bí, để tránh nguy cơ đi lệch giáo lý Công giáo đúng đắn. Bởi vậy, trong những bản tiểu sử đó, kinh nghiệm tâm linh sâu sắc của Thánh Rosa đã bị cố ý che giấu.

Phiên bản thứ hai về tiểu sử Thánh Nữ sẽ cho chúng ta một hình ảnh khác với những điều mà chúng ta nghĩ. Phiên bản này lấy lại những lời khai được thu thập trong quá trình phong thánh cho ngài, là những căn cứ có giá trị lịch sử lớn. Những tư liệu này được bắt đầu thu thập chỉ vài ngày sau khi Thánh Nữ qua đời. Các nhân chứng nói về cuộc đời khổ hạnh và vô số việc bác ái của người, nhưng quang trọng và nổi bật nhất là câu chuyện của các nhân chứng mô tả con đường trưởng thành tâm linh của Thánh Nữ. Khi còn là một cô bé năm tuổi, người đã học cách tâm nguyện, cho đến vài tháng trước khi chết, Thánh Nữ cảm nghiệm Chúa Giêsu đã kết hôn với người, chính lúc đó người đã đạt được sự kết hiệp hoàn toàn.

Thật kỳ lạ, chúng ta biết được những điều này nhờ bộ điều tra các vấn đề liên quan đến Tòa án dị giáo. Thật sự là Thánh Nữ Rosa nổi bật về đời sống tâm linh, và ở Lima bắt đầu có tin đồn rằng người có thể đã tham gia “phong trào được thắp sáng,” tức là lạc giáo Khai sáng (Iluminismo). Để ngăn chặn những tin đồn lan truyền, một nhóm cố vấn từ bộ nghiên cứu của Tòa án dị giáo đã quyết định bảo vệ và giúp thánh nữ hiểu được những trải nghiệm thiêng liêng mãnh liệt của mình. Trong quá trình này nổi bật có một giáo dân rất đạo đức, tiến sĩ John del Castillo, ông là cố vấn của bộ nghiên cứu Tòa án dị giáo, ngoài ra ông còn là giáo sư tại Đại học Thánh Marco, là bác sĩ và là chuyên gia nghiên cứu các vấn đề thần bí của dòng Cát Minh.

Trong hai năm cuối đời của Thánh Rosa, tiến sĩ Castillo đã giúp ngài thực hiện một cuộc “truy vấn lương tâm” toàn diện, khéo léo gợi ra kinh nghiệm thiêng liêng của ngài, để giúp ngài hiểu và phân biệt đúng nhất những tiến triển trong tâm hồn. Sau khi cuộc điều tra kết thúc, với tư cách là cố vấn cho bộ nghiên cứu Tòa án dị giáo, tiến sĩ Castillo tuyên bố rằng những trải nghiệm thiêng liêng của Thánh Nữ là hoàn toàn phù hợp với giáo lý Công giáo, do đó mọi nghi ngờ được xóa bỏ. Một thời gian ngắn sau khi Thánh Rosa qua đời, ông được mời làm chứng nhân cho quá trình phong thánh. Ông đã mô tả kinh nghiệm thiêng liêng của thánh nữ một cách rõ nét. Tất cả những điều đó đã được viết ra, và bây giờ chúng ta có thể đọc, nghiên cứu và chiêm ngắm.

Việc “truy vấn lương tâm” được diễn ra khi thánh Rosa đã bị nhiễm bệnh lao, một căn bệnh gây chết người vào thời điểm đó. Chính căn bệnh đó đã khiến thánh nữ yếu dần dần cho đến khi chết. Cuộc trò chuyện khi chia tay giữa thánh Rosa và tiến sĩ Castillo diễn ra đầy xúc động, hai người đã trở thành bạn tốt của nhau.

Chúng ta có thể nói về những mặt thú vị khác của cuộc đời thánh nữ được các nhân chứng thuật lại. Chẳng hạn như tình yêu của người đối với thiên nhiên, hay là cách người cầu nguyện mỗi ngày với cây cối trong vườn nhà và với những con muỗi sống chung trong “ngôi nhà ẩn tu”[2] mà thánh nữ đã dựng để cầu nguyện trong sự cô tịch, như các tu sĩ thời cổ đại trong sa mạc đã sống. Hoặc nói về công việc đồng hành thiêng liêng của Thánh Nữ cho những người đến thăm người tại “ngôi nhà ẩn tu.” Hay về việc giáo dục, thánh nữ đã dạy các bé gái nghèo trong thành phố cách đọc chữ. Hay việc Thánh Nữ chăm chỉ chăm sóc sức khỏe, thăm hỏi những người phụ nữ đau bệnh, và một trong số họ đã khiến người mắc bệnh lao. Đáng chú ý là mười sáu trái tim mà Thánh Nữ đã vẽ bằng kỹ năng tuyệt vời, để mô tả vẻ đẹp trong các trải nghiệm thiêng liêng của mình.

Tóm kết, thánh Rosa Lima là một người thiếu nữ biết cách truyền tải một cách bác ái theo nhiều cách thức rất khác nhau, tất cả tình yêu mà Thánh Nữ đã nhận được từ Đấng Tình Quân trong sâu thẳm trái tim của ngài.